بررسی ظرفیت‌های فانتزی کودک و نوجوان در حکایت‌های کلیله‌ودمنه (بر اساس ترجمة ابن مقفع)

Abstract

فانتزی گونه‌ای از داستان مدرن است که ریشه در داستان‌های تخیلی سنتی دارد و حکایت‌های جانوری از جملة این ‌گونه‌های سنتی است که ریشه‌های مشترکی با فانتزی‌ها دارد؛ بنابراین داستان‌های کلیله‌ودمنه به زبان حیوانات دربردارندة ظرفیت‌های فانتزی است؛ ازاین‌رو، این پژوهش در پی شناسایی و بازنمایی ظرفیت‌های فانتزی در داستان‌های کلیله‌ودمنه است. این پژوهش از نوع کیفی است و بر اساس تحلیل محتوا انجام‌گرفته؛ بنابراین پس از معرفی فانتزی و عناصر آن، به نقد و تحلیل عناصر مشترک کلیله‌ودمنه و داستان‌های فانتزی می‌پردازد. سپس عناصر داستان همچون شخصیت، درون‌مایه، صحنه‌پردازی و پی‌رنگ بررسی می‌شود و با فانتزی کودک و نوجوان مقایسه می‌گردد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که حکایت‌های کلیله‌ودمنه با گونه‌های فانتزی جانوری، فانتزی تمثیلی و فانتزی آرمان‌خواهانه، بیشترین تناسب را دارد و نیز نوع و جنس شخصیت‌ها، درون‌مایه‌ها، نوع طرح به‌کاررفته در داستان، تنوع در مکان و الگوهای گریز از زمان که از ویژگی‌های داستان‌های فانتزی کودک و نوجوان است، در کلیله‌ودمنه دیده می‌شود.