گونه‌های حضور اسطوره«اورفئوس» در شعر آدونیس، محمد فیتوری و عبدالوهاب بیاتی

Abstract

این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد و بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره‌ایِ «اورفئوس» و شیوه‌های فراخوانی و به‌کارگیری آن از سوی سه شاعر نام‌آشنا و معاصر عربی بپردازد؛ شاعران موردبررسی عبارتند از: «آدونیس» (متولد 1930)، «محمد فیتوری» (1929-2014)، و «عبدالوهاب بیاتی» (1926-1999)؛ نامبردگان برای القای مفاهیم موردنظر خود به مخاطب، از این چهرۀ اسطوره‌ای بهره‌ها بردند و کوشیدند با کمک آن و دخالت‌دهیِ گونه‌های مختلف ادبی، رمزگونه به ترسیم دغدغه‌های خود بپردازند. چنین استنباط می‌شود که این شاعران از اسطورة یادشده خوانشی سیاسی ـ اجتماعی داشته‌اند و با الهام‌گیری از تجربه‌های وی، در پی بازگرداندنِ «یوریدیس» معاصر خویش یعنی تمدن، عزت، و آزادی ازدست‌رفته هستند. «اورفئوس» در شعر آنان شخصیتی پردغدغه ‌است که از دردی مشترک می‌نالد و همچون پیش، می‌کوشد تا به خواسته‌اش دست یابد؛ گرچه همچون گذشته دچار شکست می‌شود. از سویی دیگر آنان به کمک این اسطوره تلاش دارند اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی را به چالش بکشند و در همان حال می‌کوشند با بیان سمبولیک، ادبیت متن شعری خود را دوچندان کنند.