مقایسه‌ی جلوه‌های نوآوری شعر اندلس و مهجر

Abstract

از جریان‌های ادبی شکل‌گرفته در خارج از سرزمین‌های عرب می‌توان به ادب اندلس و مهجر اشاره کرد؛ این دو جریان که یکی به سده‌های هشتم تا پانزدهم میلادی و دیگری به اواخر قرن نوزدهم و دهه‌های آغازین قرن بیستم مربوط است، موجب تحولاتی در قالب و درون‌مایه‌های شعر عربی شده‌اند. اگرچه پاره‌ای از این تحولات مانند به‌کارگیری واژگان ساده، آشنا و آهنگین و یا خروج از قالب‌های شعری قدیم عرب، میان دو جریان مشترک است؛ درعین‌حال، تفاوت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد؛ به‌عنوان نمونه در شعر مهجر برخلاف شعر اندلس، گرایش‌های فلسفی و تأمل در نفس انسان و حقایق هستی را شاهد هستیم. حال آنکه شهر اندلس از چنین عمق و ژرف‌نگری‌ای برخوردار نیست. درمجموع می‌توان گفت نوآوری‌های شعرای مهجر، به‌ویژه مهجر شمالی، عمیق‌تر و تأثیرگذار‌تر است. هرچند در این امر، فضل تقدّم با اندلسیان است.