سمبل‌های «آرمانشهر» در شعر معاصر عربی و فارسی

Abstract

چکیده: آرمانشهر در اندیشه‌ی شاعران و ادیبان، مدینه‌ی فاضله و ناکجاآبادی است که در آن، همه‌ی انسان‌ها در آزادی و سعادت زندگی می‌کنند و از ظلم و جور و بی‌عدالتی خبری نیست. از این اندیشه در شعر معاصر عربی و فارسی با نمادهای مختلفی یاد می‌شود و بیشتر، نتیجه‌ی نوعی غم غربت در نهان شاعر است که او را به تخیل جامعه‌ای آرمانی سوق می‌دهد. "ارم ذات‌العماد"، به‌عنوان برترین نماد آرمانشهری در شعر معاصر عرب مطرح است و در مقابل آن، دوران ایران باستان، مدینه‌ی فاضله‌ی برخی شاعران معاصر فارسی است. همچنین عصر ظهور مهدی موعود، زادگاه و وطن اصلی، از سمبل‌های مشترک شاعران دو زبان، در ترسیم آرمانشهر خویش است. علاوه بر این، برخی نمادهای تخیلی نیز که زاییده‌ی اندیشه‌های رمانتیک شاعران معاصر است، در ترسیم این ناکجاآباد به‌کار رفته است. در این مقاله با تحلیل سمبل‌های آرمانشهر در شعر معاصر فارسی و عربی، به شیوه‌ی تحلیلی و کتابخانه‌ای، به پرسش‌های زیر پاسخ خواهیم داد: 1. سمبل‌های متفاوت آرمانشهر در شعر معاصر عربی و فارسی، در چه سمبل‌هایی تجلّی می‌یابد؟ 2. شاعران معاصر دو زبان، در ترسیم مدینه‌ی فاضله، از چه نمادهای مشترک و تخیّلی‌ای بهره می‌گیرند؟