شخصیت حماسی همای چهرزاد در شاهنامه

Abstract

هدف ازپژوهش حاضر، بررسی شخصیّت حماسی همای چهرزاددخت بهمن درشاهنامۀ فردوسی است.جامعه مورد تحلیل زنان شاهنامه مانند: ارنواز ، شهرنازوهمای دخترگشتاسب می‎باشد. نمونه موردبررسی شخصیت همای چهرزاد است. طرح پژوهش، روش توصیفی-تحلیلی است که بابررسی اساطیر متأخر،بخش‎های فراموش شدۀاسطورۀ مادر «اردویسورآناهیتا» کنار هم می‎گذاردوبه تحلیل آن اساطیر دست می‎یابد. برای جمع‎آوری داده‏ها از روش کتابخانه‎ای و فیش‎برداری استفاده شد. نتایج نشان داد که: در هر قومی، «اسطوره‎ مادر» وجود دارد که به نشانۀ وجدانِ فرهنگی قوم، ثابت می‎ماند و محو نشدنی است. این اساطیر، منشأ و الگوی پیدایش اسطوره‎های پس از خود هستند. اغلب موارد خودِ اسطورۀ «مادر» یا بخشی از عناصر سازندۀ آن بنابه دلایلی و در گذر زمان کم رنگ شده اند؛ اما این اساطیر به‎طور کامل از بین نمی‎روند، بلکه در طول تاریخ از حافظۀ ناخودآگاه جمعی در ضمن روایت‎های دیگر اساطیری بازآفرینی و بازسازی می‎شوند. و به این نتیجه می‎رسد که احتمالاً شخصیّت اساطیری ایزدبانوی آب و باروری، اردویسوراناهیتا، در عصر حماسه‌ها، بر اثر دو عامل اصلی و بدیهی در تحّول اساطیر؛ «اسطوره‎پیرایی» و «عامل شکستگی»، صفات و خویش کاری‎های خود را در چند شخصیّت کِهتر زمینی توزیع و پراکنده کرده و سرانجام ویژگی‌های ماورایی و خدایی را فرونهاده است و در یکی از جلوه‌های خود به‎صورت همای چهرزاد درآمده است.