تغییرات گلبول‌های سفید خون سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) آلوده به انگل Clinostomum complanatum در رودخانه شیرود

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> <em>Clinostomum complanatum</em> انگل مشترک بین انسان و ماهی (<em>Zoonose</em>) است که به صورت موضعی در بافت‌های مختلف بدن طیف وسیعی از ماهیان استخوانی آب شیرین از جمله سیاه ماهی (<em>Capoeta capoeta gracilis</em>) به‌عنوان میزبان استقرار می‌یابد. این ماهی بومی آب‌های شیرین داخلی است و در رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران نیز وجود دارد. در این تحقیق واکنش سیستم ایمنی سیاه ماهیان آلوده به انگل <em>Clinostomum complanatum</em> بصورت تغییرات درصد فراوانی گلبول‌های سفید در طول رودخانه شیرود در دو ایستگاه شماره یک واقع در ورودی رودخانه به دریای‌خزر و شماره دو در بالادست آن، در دو فصل زمستان 1384 و بهار 1385 با بررسی 120 عدد ماهی صیدشده توسط تور پرتابی انجام شد. نمونه‌ها پس از بیومتری، از طریق قطع ساقه‌دمی خونگیری شدند و آلودگی به انگل ذکرشده در بافت‌ها واندام‌ها مورد بررسی قرار گرفت. شمارش گلبول‌های سفید در لام هموسیتومتر و همچنین شمارش افتراقی این گلبولها در ماهیان آلوده به انگل مذکور و ماهیان غیرآلوده به تفکیک فصل و ایستگاه انجام شد. آنالیز آماری شمارش افتراقی گلبول‌های سفید نشان داد ماهیان آلوده به انگل و غیرآلوده ایستگاه اول از نظر میانگین تعداد لنفوسیت، نوتروفیل و مونوسیت اختلاف معنی‌دار آماری داشتند (05/0<em>P</em><) و همچنین در بین ماهیان آلوده و غیرآلوده ایستگاه دوم از نظر میانگین تعداد لنفوسیت، نوتروفیل و ائوزینوفیل اختلاف معنی‌دار آماری وجود داشت (05/0<em>P</em><). بررسی‌های انگلی نشان داد که در ماهیان ماده ایستگاه دوم در فصل بهار آلودگی به انگل مذکور بیشتر بود. همچنین بیشترین آلودگی به متاسرکر انگل <em>Clinostomum complanatum</em> در آبشش‌ها، زیر سرپوش آبششی، حلق، عضلات، زیرپوست، داخل عضله در اطراف باله‌ها، زیر حدقه چشم، دهان و محوطه بطنی دیده شد. متاسرکر انگل در داخل کیست به رنگهای زرد و خاکستری و سیاه مشاهده گردید. شدت آلودگی و متوسط گلبول‌های سفید در ماهیان ماده ایستگاه دوم (بالا دست رودخانه) بیشتر از ایستگاه اول و در فصل بهار بیشتر از فصل زمستان بود که علت آن می‌تواند شوری بالاتر آب در ایستگاه اول و کاهش حلزون های میزبان واسط اولیه و حضور کمتر جنس نر طی تکامل غدد جنسی باشد.