نقد و تحلیل آراء زبان شناختی ابن خالویه در باره وقف در قرائت

Abstract

یکی از موضوعات مهم زبان شناسی قرآن شناخت پدیده ی وقف است که در اثر قطع نفس هنگام قرائت، و به منظور تازه کردن آن به وجود می آید. از آنجایی که گاهی در قرآن کریم واژگانی به دو یا چند صورت قرائت شده است و این اختلاف در قرائت سبب صدور احکام فقهی و منشأ تفاوت دیدگاه دانشمندان اسلامی می‌شود، در این پژوهش ضمن بیان وقف و اقسام آن با ذکر شواهد قرآنی، بر آنیم تا دریابیم، با قطع سخن در هنگام خروج آخرین لفظ، چه تغییراتی در کلام پدید می‌آید؟ و ابن خالویه( م370ق) زبان شناس سرآمد شیعی-ایرانی، چه دیدگاهی نسبت به آن دارد؟ در نتیجه تلاش کردیم تا با تکیه بر آراء ممتاز و ابتکاری که در آثار این زبان شناس وجود دارد، از یک سو توجیه این اختلافات را در قراءات از نظر ابن خالویه بیان کنیم و از سوی دیگر، دیدگاهش را با آراء برخی از زبان شناسان مهم موافق و مخالف مقایسه کنیم، تا ضمن روشن ساختن دیدگاه‌های این زبان شناس برجسته در زمینه‌ی وقف، خوانندگان را با دلایل ابتکاری او، در اختلاف قراءات هنگام وقف و ایجاد تغییر در حرکات، افزودن برکلمه یا کاستن از آن آشنا سازیم.