شناسایی دانش ضمنی معلمان زبان انگلیسی دوره دوم متوسطه از روش های ارزشیابی عینی: یک مطالعه پدیدارنگاری

Abstract

یادگیری، آموزش و غنی‌سازی تجربیات معلمان باعث افزایش و بهبود سرمایه فکری سازمان مدرسه می‌باشد، افزایش مستمر دانش همراه با افزایش آگاهی نسبت به دانش روز، معلم را در فرآیند ارزشیابی کمک می‌کند. هدف این‌مقاله شناسایی دانش ضمنی معلمان زبان انگلیسی دوره‌ دوم متوسطه از روش‌های ارزشیابی عینی است. این‌مطالعه به صورت کیفی انجام گرفته شد و روش به‌کارگرفته شده در این‌مطالعه پدیدارنگاری (تفسیری) می‌باشد. مشارکت‌کنندگان در مقاله حاضر شامل کلیه معلمان زبان انگلیسی دوره دوم متوسطه آموزش‌و‌پرورش شهرستان شهریار که در سال تحصیلی 97-98 مشغول به تدریس بوده‌اند، است. تعداد کل معلمان این‌دوره در این سال 75 نفر (48 نفر معلم زن و 27نفر معلم مرد) می‌باشد. نمونه‌گیری در این‌مقاله با رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و روش انتخاب موارد مطلوب و تا سرحد اشباع صورت گرفت؛ لذا مواردی انتخاب شدند که تجربه کافی در زمینه ارزشیابی عینی داشتند. در این‌مقاله، نمونه ما 18 معلم زبان انگلیسی دوره دوم متوسطه (11نفر معلم زن و 7 نفر معلم مرد) بود. از حضور در کلاس‌های درس مدارس و مشاهده مستقیم عملکرد و رویه‌های به‌کار‌گرفته‌شده توسط معلمان، به دلیل عدم تمایل معلمان و ممانعت مدیران مدارس، صرف نظر شد و تنها به بیان آشکار این‌دانش از طریق انجام مصاحبه با معلمان بسنده شد. این‌مشارکت‌کنندگان، مورد مصاحبه نیمه ‌ساختاریافته قرار‌گرفتند و اظهارات آنان با استفاده از روش تحلیل مضمون، تحلیل گردید. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه نشان داد که دانش ضمنی معلمان از روش های ارزشیابی عینی، میزان قابل توجهی از دانش ارزشیابی ضمنی معلمان را شکل می دهد و اعتماد زیادی به این نوع ارزشیابی و آزمون‌های مرتبط به آن وجود دارد. در این‌مقاله به این نتیجه رسیده شد که. میزان دانش ضمنی آن‌ها از روش های ارزشیابی سنتی که بخش بزرگی از آن ارزشیابی به وسیله آزمون های عینی است، میزان قابل قبولی است. معلمان از میزان استفاده و مناسبت استفاده از ارزشیابی عینی با توجه به موقعیت و نوع دانش آموزان و کلاس درس اطلاعات خوبی داشتند. از نظر آن‌ها در ارزشیابی عینی عدالت درباره دانش‌آموزان بهتر و بیشتر رعایت می‌شود و قضاوت در رابطه با دانش آموزان صحیح‌تر صورت می‌گیرد. آن‌ها به صورت تجربی و آکادمیک از روش ارزشیابی عینی اطلاعات قابل توجهی دارند. به عقیده این‌معلمان دانش‌آموزان نیز با این‌ نوع روش ارزشیابی بیشتر خوگرفته‌اند و این نوع ارزشیابی را مورد قبول و توجه قرار می‌دهند و برای آن اهمیت قائل هستند. دانش ضمنی شرکت‌کنندگان در سه حوزه شناخته‌شده برای این‌دانش که شامل دانش ضمنی فردی، دانش میان‌فردی و سازمانی است، مورد توجه قرار گرفت. معلم نیازمند به‌روز‌شدن و بالا‌بردن اطلاعات شخصی و فراگیری پیوسته است. مسئولان و برنامه‌ریزان درسی و آموزشی باید دانش معلمان را از لحاظ دانش رسمی و ضمنی مورد سنجش قرار دهند. این‌مقاله بر آن شد تا به دلیل حائز اهمیت بودن دو مقوله دانش ضمنی و ارزشیابی عینی، به هر دوی آن‌ها بپردازد. تا کنون پژوهشی از تلفیق این دو مورد صورت نگرفته‌است. تعداد اندکی از پژوهش‌ها در زمینه دانش ضمنی و ارزشیابی، با روش پدیدارنگاری (تفسیری) انجام شده‌است. مقاله حاضر به جهت استفاده از این‌روش اطلاعات نابی را از دنیای ذهنی دبیران استخراج کرد.