مطالعه فراترکیب دستاوردهای برنامه روایت پژوهی برای معلمان و دانشجومعلمان

Abstract

روایت پژوهی یکی از رویکردهای توسعه حرفه‏ای معلمان و دانشجومعلمان است. هدف از این پژوهش، مطالعه دستاوردهای برنامه روایت پژوهی برای معلمان و دانشجومعلمان بود. این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب انجام گرفت. بر اساس الگوی هفت مرحله‏ای، ابتدا سؤال پژوهش تنظیم می‏شود. سپس در گام دوم، پژوهشگر بر اساس کلمات کلید مشخص به جستجوی نظام‏مند مقالات منتشر شده در مجلات علمی، منابع عمومی، و سایت‏های معتبر می‏پردازد. گام سوم، جستجو و بررسی متون مرتبط است. در این مرحله، با توجه به هدف پژوهش، مقالات مرتبط، انتخاب و سایر مقالات حذف می‏شوند. گام چهارم، استخراج اطلاعات مقالات و گام پنجم، تجزیه و تحلیل و ترکیب یافته‏های کیفی است. در گام پنجم، یافته‏ها کدگذاری و طبقه‏بندی می‏شوند. گام ششم، کنترل کیفیت و گام هفتم ارائه یافته‏هاست. جهت کنترل کیفیت از روش توافق بین دو کدگذار استفاده می‏شود. بر اساس مراحل فوق، در این پژوهش با توجه به محدودیت پژوهش‏های داخلی، پایگاه‏های داده‏های خارجی (ساینس دایرکت، گوگل اسکولار، اسپرینگر، تیلور اند فرانسیس، اریک، و امرالد) مورد مطالعه قرار گرفتند. بــازة زمانـی متون مورد بررسی «از سـال 1980 تا 2017» بود. در گام نخســت، پایگاه‏هــای داده بــا اســتفاده از واژگان و اصطاحــات کلیــدی خاص جســتجو شــدند و تمامــی مقــالات و متون بــر اســاس ارتبــاط عنــوان مقالــه بــا آنهــا جمـع‏آوری شـدند. 150 سند (مقاله، کتاب و پایان‏نامه) یافـت شـد کـه از ایـن تعـداد، 60 سند، متناسـب بـا سـؤالات پژوهـش بودند. اسنادی که ارتباطـی بـا سـؤالات نداشـتند، طـی ایـن مراحـل کنـار گذاشـته شـدند و در نهایـت، مرتبط‏تریـن اسناد بـرای اسـتخراج پاسـخ سـؤال، مشـخص شدند. یافته‏ها، کدگذاری، طبقه‏بندی و مضمون‏یابی شدند. در نتیجه ترکیب یافته‏ها 2 مقوله اصلی، و 15 مفهوم استخراج گردید. پس از انجام مراحل پژوهش فراترکیب، نتایج مطالعه نشان داد که 1). روایت پژوهی به معلمان و دانشجومعلمان امکان می­دهد تا هویت حرفه‏ای خود را تغییر دهند و خلاق، تولید کننده و محقق شوند (از طریق تغییر دادن نقش معلم به عنوان خالق و سازنده دانش، تغییر دادن نقش معلم به طراح و سازنده برنامه درسی، تغییر دادن نقش معلم به معلم محقق)؛ 2). روایت پژوهی به معلمان امکان می‏دهد دانش، مهارت و نگرش‏های حرفه‏ای خود را توسعه دهند (از طریق برقراری ارتباط بین نظر و عمل، توسعه درک و فهم، کسب دانش معلمی، درک تدریس، حل مسائل تدریس، برنامه ریزی برای آینده بر اساس تجارب گذشته، دستیابی به یادگیری معنی‏دار، درگیری و موفقیت یادگیرندگان، ترغیب خودتأملی و کمک به یادگیری حرفه‏ای، شناسایی و درک تجربه افراد، توسعه نگرش‏ها، و توسعه مهارت‏های عمومی شخصی).