چیستی پژوهش تاریخی در مطالعات برنامه درسی از یک موضع پست‌مدرن

Abstract

تغییر نگاه به دانش، اصلی‌ترین پیامد گفتمان پست‌مدرن است. ضرورتاً پژوهش تربیتی نیز که سروکار آن با دانش و چگونگی دستیابی به آن می­باشد تحت تأثیر این تغییر قرار گرفته است. یکی از قلمروهای بنیادین حوزه مطالعات برنامه درسی، قلمرو تاریخی آن است، لذا تحقیق و پژوهش در آن به‌عنوان یک تکلیف در برابر دانش پژوهان این حوزه خودنمایی می‌کند. حال سؤال این است که پژوهش‌ها در حوزه تاریخ مطالعات برنامه درسی بر اساس کدام بنیاد فلسفی یا به‌طور دقیق‌تر متأثر از چه نوع نگاهی به دانش انجام گرفته است. بررسی پیشینه و پژوهش‌های برخوردار از صبغه تاریخی در این حوزه مؤید آن است که تصویر موجود از پژوهش تاریخی تحت‌الشعاع نگاه مدرن یا دیدگاه اثباتگرایانه به دانش قرار گرفته است لذا از این جهت تصویری نابسنده است. نگارنده در این مقاله که نوعی پژوهش فلسفی است با استفاده از رویکرد شکل‌گیری مفهوم به ارائه تفسیری از پژوهش تاریخی در حوزه مطالعات برنامه درسی متناسب با گفتمان پست‌مدرن می‌پردازد. در این تصویر، پژوهش تاریخی به‌عنوان روایتی توصیف می‌شود که در کنار دیگر روایت‌ها از پدیده‌ای خاص و به‌وسیله سبک گفتمانی ویژه با محوریت استعاره‌ها به‌عنوان موجودیت‌های معنادار، به تفسیر و تبیین وقایع گذشته پرداخته و درنتیجه فهم جدیدی از آن را فراهم می‌سازد.<br />