تعیین شایستگی‌های پایه مورد انتظار از دانش‌آموزان پایه هشتم در علوم تجربی و مقایسه آن‌ها با تأکیدات برنامه درسی علوم ایران

Abstract

ترسیم دستاوردهای یادگیری اهمیت زیادی در برنامه‌ریزی برای آموزش علوم دارد. این مقاله به تعیین شایستگی‌های مورد انتظار از دانش‌آموزان در آموزش علوم می‌پردازد. بدین منظور با انجام یک مطالعه مروری منظم روی سه دسته منابعِ مربوط به نهادهای بین‌المللی در آموزش علوم، برنامه‌های درسی علوم و سنجش‌های کلان مقیاس، 22 شایستگی‌ استخراج شده و در قالب پنج گروهِ شایستگی‌های دانشی و کاربردی، مفاهیم سطح بالا، کار با مدل‌ها و نمودارها، کاوشگری علمی و نگرش دانش‌آموزان دسته‌بندی و سپس با تأکیدات برنامه درسی علوم ایران مقایسه شدند. نتایج نشان داد که اگر چه برخی از شایستگی‌ها مورد تأکید برنامه درسی علوم ایران قرار گرفته است ولی یازده شایستگیِ استفاده از علوم، دانش به‌کارگیری ابزار علمی و انجام عملیات ریاضی در شایستگی‌های دانشی و کاربردی، تلفیق دانش، تبیین علمی پدیده‌های طبیعی و نقد دیگران در شایستگی‌های مفاهیم سطح بالا، استفاده از مدل‌ها در شایستگی‌های کار با مدل‌ها و نمودارها، ارزشیابی شواهد و استدلال علمی در شایستگی‌های کاوشگری علمی و حمایت از کاوشگری به‌همراه دیدگاه تردیدآمیز به علم در شایستگی‌های نگرشی مورد تأکید برنامه درسی علوم ایران قرار نگرفته بود. لذا پیشنهاد می‌شود در تغییر برنامه درسی علوم به این شایستگی‌ها توجه خاص گردد.