برنامه های درسی مغفول توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی دانشگاه های ایران: دانشگاه فردوسی مشهد

Abstract

این مقاله برنامه‌درسی مغفول را در برنامه‎های قصد شده توسعه حرفه‎ای اعضای هیئت‎علمی را در دانشگاه‎های ایران بررسی و به‌عنوان نمونه بر روی برنامه‎های آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد تمرکز نمود. برای این پژوهش دو سؤال اصلی مطرح شد: نخست آنکه برنامه‎های توسعه حرفه‎ای چه حیطه‏‎هایی را شامل می‎گردد و دوم این‎که در برنامه‌های توسعه‎ حرفه‎ای چه حوزه‎هایی مغفول مانده است. در این پژوهش از دو راهبرد سنتز پژوهی نوع دوم (سؤال نخست) و تحلیل محتوا (سؤال دوم) استفاده شد. جامعه آماری روش نخست تعداد 67 پژوهش مرتبط بود که از طریق نمونه‌گیری هدفمند معیاری انتخاب شدند. اعتبار یافته‌ها از طریق فن دلفی تائید شد. در سؤال دوم جامعه آماری، شامل 6 سند که به‌صورت سرشماری انجام گرفت. اعتبار یافته‌ها از طریق توافق درصدی تائید شد. یافته‌ها نشان می‎دهد که ابعاد توسعه حرفه‎ای شامل سه حیطه الف) برنامه‎های حمایتی؛ ب) برنامه‌های فردی و شامل شناختی (دانشی، مهارتی و عاطفی) و فراشناخت (ابعاد سطوح عالی تفکر و مدیریت خود)، انسانی (تعاملاتی و مهارت‌های بین فردی)، اخلاق حرفه‌ای و حوزه تخصصی-رشته‌ای و ج) برنامه‎های اداری-اجرایی شامل شغلی، مدیریتی، سازمانی، محیطی، مشاوره‎ای، پژوهشی و آموزشی است. در بخش دوم مهم‌ترین حیطه‌های مغفول برنامه‌های درسی قصد شده در دانشگاه‎های ایران و فردوسی مشهد برنامه‎های حمایتی، در حیطه سازمانی برنامه‌های مشاوره‌ای و در حیطه فردی برنامه‎های شناختی وجود دارد. به نظر می‎رسد برنامه‎های توسعه حرفه‎ای اعضای هیئت‎علمی در سطح کلان نیازمند بازنگری جدی است و از دیگر سو در سطح خرد، لازم است کنشگران برنامه‎های درسی زمینه‎های متنوعی را با توجه به تغییرات گسترده آموزشی تدارک ببینند.