خوانشی جامعه‌شناختی بر پژوهش‌های اعتیاد به اینترنت در ایران

Abstract

امروزه فن­آوری رسانه­ای به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تغییر، چنان با زندگی مردم در جوامع مختلف عجین شده است که رویگردانی و بی­توجهی به آن، اختلالی عظیم در جامعه و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آن به وجود می­آورد. اینترنت نیز به‌عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ بشر در عرصۀ تکنولوژی ارتباطی از این قضیه مستثنی نیست و از آغاز پیدایش، تأثیر شگرفی بر زندگی بشر در جوامع مختلف، اعم از جوامع پیشرفته و کشورهای توسعه­نیافته گذاشته است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که پژوهش‌های پنج سال اخیر ایران در حوزه اعتیاد به اینترنت به لحاظ گفتمانی در چه مفصل‌بندی قرار دارد؟<br /> روش تحقیق پژوهش حاضر تحلیل متن می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر مقاله‌هایی است که در حوزه اعتیاد به اینترنت در ایران از سال 1389 تا 1394 چاپ‌شده است. روش نمونه‌گیری به‌صورت اشباع نظری است. حجم نمونه 20 مقاله می‌باشد. نتایج پژوهش نشان داده است که مسئله‌ اعتیاد به اینترنت بیشتر مورد واکاوی و تحلیل از سوی علوم پزشکی و روانشناسی است و علوم اجتماعی و علوم ارتباطات مورد انکارِ گفتمانی قرارگرفته‌اند. همچنین نتایج نشان می­دهد که عموماً این پدیده به­مثابه نوعی بیماری نگریسته می­شود. فردی­کردن مسئله اعتیاد به اینترنت و جداکردن آن از زمینه­های اجتماعی پدیده، از دیگر ویژگی­های این پژوهش­ها در ایران است.