برآورد و پهنه‏بندی ردپای آب در تولید گندم (مطالعه موردی: استان خوزستان)

Abstract

با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه گندم، شرایط بحرانی کمبود آب در نظام‏های تولید و عدم بررسی ردپای آب گندم در خوزستان، در این مطالعه ردپای آب سبز، آبی و خاکستری محصول استراتژیک گندم برآورد گردید‏. مناطق مورد مطالعه شامل: شهرهای اهواز، دزفول، شوشتر، بهبهان، ایذه و خرمشهر می‏باشند. ردپای آب کل گندم از مجموع ردپای آب سبز، آب آبی و آب خاکستری به دست آمد، سپس رابطه ردپای آب گندم با عملکرد واقعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین مناطق مورد مطالعه خرمشهر به مقدار آب بیشتری (1704 متر‌مکعب بر تن) جهت تولید محصول نیاز دارد و پس از آن اهواز (1228 متر‌مکعب بر تن)، بهبهان (1160 متر‌مکعب بر‏ تن)، ایذه (1012 متر‌مکعب بر تن)، دزفول (959 متر‌مکعب بر تن) و شوشتر (915 متر‌مکعب بر تن) در رتبه‏های بعدی قرار دارند. از نظر ردپای آب سبز، ایذه برای تولید 1 تن محصول گندم، به 778 متر‌مکعب آب سبز نیاز دارد و پس از آن، خرمشهر در رتبه دوم با 458 متر‌مکعب آب سبز قرار دارد. این در حالی است که ایذه کم‌ترین میزان ردپای آب آبی را داراست و پهنه‏بندی استان خوزستان از نظر این جزء از ردپای آب گندم نشان می‏دهد که ردپای آب آبی در نیمه جنوبی استان بیشتر از نیمه شمالی می‏باشد. ردپای آب خاکستری نیز از روند مشابه آب آبی پیروی ‏می‏کند. چنانچه شهرستان شوشتر با بیشترین عملکرد در واحد سطح کمترین ردپای آب را دارد، و خرمشهر کمترین عملکرد گندم و بیشترین ردپای آب را در بین سایر شهرستان‏های مورد مطالعه داراست.