اندازه‌گیری و شبیه‌سازی جریان آب و جذب ریشه در خاک تحت سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی درخت سیب

Abstract

این تحقیق با هدف اندازه‌گیری جریان آب در خاک و جذب آب ریشه در یک پلات 2 × 2 متر در یک باغ سیب 15 ساله تحت سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی در شهرستان میاندوآب انجام و با سناریوهای مختلف در نرم‌افزار HYDRUS-2D شبیه‌سازی شد. قطره‌چکان‌ها در عمق 30 سانتی‌متری و به فاصله 1 متر از تنه درخت نصب گردیدند. رطوبت حجمی خاک با استفاده از دستگاه TDR به صورت روزانه به مدت 4 ماه اندازه‌گیری شد. به منظور واسنجی معادلات روابط جذب آب ریشه، نمونه‌هایی از ریشه به همراه خاک از نقاط مختلف در محدوده توسعه برداشت شد. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین مقدار جذب آب ریشه به ترتیب به میزان 129/0 و 024/0 سانتی‌متر مکعب بر سانتی‌متر مکعب در مختصات (عمقی ، شعاعی) (50 ، 60) سانتی‌متر و (75 ، 150) سانتی‌متر از تنه درخت اتفاق افتاد. همچنین، حدود 81 درصد جذب آب ریشه از عمق 50-0 سانتی‌متری صورت گرفت. مقادیر RMSE (0193/0 – 0141/0) نشان داد نرم‌افزار HYDRUS-2D تخمین مناسبی از رطوبت حجمی خاک را در سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی داشت. مقایسه سناریوهای مختلف شبیه‌سازی شده در HYDRUS-2D با نتایج اندازه‌گیری‌های مزرعه‌ای نشان داد با کاهش دبی قطره‌چکان به میزان 2 لیتر بر ثانیه و افزایش مدت زمان آبیاری ( با حجم آب کاربردی یکسان) جذب آب ریشه به میزان 08/5 درصد افزایش و نفوذ عمقی به میزان 18/2 درصد کاهش یافت.