بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنبه تحت مقادیر مختلف عمق و دور آبیاری در کشت تأخیری نشایی

Abstract

نظر به اهمیت محصول پنبه در تناوب زراعی و روند کاهشی سطح زیر کشت آن در سال‌های اخیر، بکارگیری روش‌های مؤثر و بهینه برای افزایش سطح زیر کشت آن، افزایش تولید و کاهش هزینه‌های تولید این محصول استراتژیک، امری ضروری به نظر می‌رسد. یکی از این روش‌ها، کشت تأخیری پنبه بصورت نشایی با استفاده از ارقام زودرس است. با توجه به نقش مهم مدیریت زمان و مقدار آبیاری در کشت‌ پنبه، لازم است تا میزان بهینه آب مصرفی این گیاه در روش کشت تأخیری به صورت نشایی تعیین شود. این پژوهش به صورت طرح کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای دور آبیاری (شامل آبیاری پس از 70، 105 و 140 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر) به عنوان کرت اصلی و مقادیر مختلف آب آبیاری (شامل 50، 75، 100 و 125 درصد آب تبخیر شده از تشت) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمار دور آبیاری پس از 105 میلیمتر تبخیر از تشت، دارای بیشترین عملکرد، درصد زودرسی، کارایی مصرف آب و درصد کیل بوده و نسبت به تیمارهای 70 و 140 میلیمتر به ترتیب به میزان 11 و 40 درصد عملکرد بیشتری داشته است. در حالی تیمار 100 درصد آب مصرفی با 2016 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را در بین تیمارهای عمق آبیاری داشت که اختلاف آن با تیمارهای 50 و 125 درصد طبق آزمون دانکن در مقایسه میانگین‌ها در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. از طرف دیگر با افزایش عمق آب مصرفی، کارایی مصرف آب کاهش یافت به طوری که تیمار 50 درصد آب مصرفی، بیشترین کارایی مصرف آب را داشت. در نهایت با توجه به نتایج حاصل از بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب، بهترین تیمار، تیمار آبیاری پس از 105 میلیمتر تبخیر از تشت با عمق آبیاری 50 درصد بدست آمد.