توسعه مدل SWAT-LU برای بررسی و شبیهسازی علل افت تراز دریاچه ارومیه و ارزیابی اثربخشی راهکارهای مطرح در احیای آن بخش سوم: تحلیل حسابداری آب و ارزیابی راه کارهای احیای دریاچه ارومیه

Abstract

روند سریع خشک­شدن دریاچه ارومیه طی دو دهه اخیر موجب بروز نگرانی‌های فراوانی گردیده است. در این بین، برای احیای دریاچه ارومیه راه‌کارهایی مطرح می‌باشد که عمدتا بار مالی بسیار زیادی را متوجه منابع بودجه عمومی کشور خواهند نمود. اما تحلیل اینکه این قبیل اقدامات چگونه، به چه میزان و در چه شرایطی موجب بهبود وضعیت دریاچه ارومیه خواهند شد، به اندازه کافی مورد توجه قرار نداشته است. در مقاله حاضر، تلاش گردیده تا با استفاده از مدل جامع توسعه یافته در این تحقیق (SWAT-LU) و به‌کارگیری رویکرد سیستم حسابداری آب (WA+)، تحلیل دقیق‌تری از ظرفیت تعدادی از راه‌کارهای مد نظر در صرفه‌جویی مصارف آب در حوضه و افزایش جریان آب به دریاچه ارومیه صورت گیرد. بدین منظور، شبیه‌سازی اثر اقدامات مورد نظر بر مولفه‌های مختلف بیلان آب حوضه در قالب گزارش‌های مختلف حسابداری آب ارزیابی شد و اثرات جانبی این اقدامات نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل‌ها نشان داد که، برخی از اقدامات مد نظر (مانند توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار) تاثیر چندانی بر صرفه‌جویی واقعی آب در مقیاس حوضه آبریز ندارند و چه بسا بستر را برای افزایش مصرف نیز تسهیل نمایند. این نتایج، لزوم توجه به موضوع مقیاس در برنامه‌ریزی‌ها را نشان داد و گویای آن بود که چگونه نتایج در مقیاس مزرعه می‌تواند با مقیاس حوضه آبریز متفاوت باشد.