بررسی سرعت و ارتفاع سیلاب ناشی از شکست سد در مسیرهای غیرمستقیم در شرایط آزمایشگاهی

Abstract

با تغییرات اقلیمی رخ‌داده در دنیای امروز و وقوع بارش­های شدید، وقوع سیلاب‌های متعدد در اقصی نقاط جهان افزایش چشمگیری داشته است. از طرف دیگر شکست سدهای مخزنی نیز باعث به وجود آمدن سیلاب­های شدیدی می‌گردد. با توجه به جایگاه سدهای مخزنی که معمولا در بالادست شهرهای بزرگ و پرجمعیت واقع ‌شده‌اند، سیلاب ناشی از شکست آن‌ها موجب بروز خسارات جبران‌ناپذیری می‌گردد. محاسبه سرعت و حداکثر ارتفاع سیلاب و اندازه‌گیری زمان رسیدن آن به مناطق مهم در پایین‌دست می‌تواند به حداقل رساندن خسارات ناشی از سیلاب و آمادگی جهت آن کمک چشمگیری نماید. به‌علاوه با توجه به ساختگاه سدهای مخزنی که در مناطق کوهستانی می‌باشد، اثر وجود قوس در مسیر جریان بر سرعت حرکت سیلاب از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این پژوهش به بررسی اثر سطح آب بالادست و پایین‌دست بر روی سرعت و ارتفاع حرکت تک موج حاصل از شبیه‌سازی شکست سد در یک کانال قوسی 90 درجه ملایم پرداخته‌ شده است. اندازه‌گیری سرعت و ارتفاع سیلاب حاصل از شکست سد در تحقیق نشان می‌دهد در زاویه صفر درجه، در فاصله کم­ترین تا بیش­ترین مقدار نسبت سطح پایاب به سر آب، مقادیر سرعت 33 درصد کاهش، در زاویه 45 درجه، 58 درصد کاهش، در زاویه 90 درجه، 57 درصد کاهش و در زاویه 105 درجه 62 درصد کاهش سرعت موج، اندازه‌گیری شده است. به‌علاوه نتایج این تحقیق نشان داد حداکثر ارتفاع سیلاب در مسیر یک قوس در زوایای 25 تا 35 درجه رخ‌ داده و پس ‌از آن کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.