پایش کیفی آب شرب با استفاده از شاخص‌های آنتروپی (مطالعه موردی: آبخوان مرکزی دشت بیرجند)

Abstract

در این پژوهش با نگرشی نو بر پایه تئوری آنتروپی، ارزش منطقه‌ای چاه­های نمونه­برداری آبخوان مرکزی دشت بیرجند و کیفیت آب زیرزمینی از نظر شرب مورد بررسی قرارگرفت. با توجه به سازندهای دشت و هم­چنین مشکل کروم و نیترات آب زیرزمینی منطقه، پایش کیفی مقادیر نیترات و کروم با استفاده از تئوری آنتروپی بررسی شد تا تعداد چاه­های بهینه در آبخوان جهت پایش دقیق این دو پارامتر مشخص گردد. نتایج بررسی روند تغییرات پارامترهای کروم و نیترات در سطح منطقه نشان دهنده روند افزایشی مقادیر نیترات و کروم در دوره آماری 1393-1384 در بیش­تر چاه­های مورد بررسی بود. بیش­ترین نرخ افزایشی در مقادیر نیترات مربوط به چاه شماره 11 رکات و در مورد مقادیر کروم مربوط به چاه­های شماره 4 رکات و مدرس بود. نتایج به‌دست ‌آمده از پایش کیفی این دو پارامتر نشان داد که از 19 چاه نمونه­برداری مورد بررسی در دشت، چاه شماره 3 رکات و شماره 4 مدرس از نظر انتقال اطلاعات کروم و چاه­های شماره 5 رکات و 13 علی‌آباد از نظر انتقال اطلاعات نیترات در وضعیت بحرانی (کم­ترین رتبه‌ها و ضعیف‌ترین وضعیت) قرار داشت و استفاده از داده­های برداشتی آن­ها اطلاعات آبخوان را به درستی بیان نمی­کند. از دیگر نتایج مهم به دست آمده در این پژوهش قرار گرفتن تمامی چاه­های مورد بررسی در وضعیت نامطلوب کیفی و متوسط در مصارف شرب از دیدگاه آنتروپی وزن­دار است. بر اساس آنتروپی شاخص کیفیت آب، 63 درصد از کل نمونه‌های آب زیرزمینی مورد بررسی دارای رتبه سه و 37 درصد دارای رتبه چهار از نظر کیفیت آب برای مصرف شرب است.