برهم‌کنش پلیمر سوپرجاذب و تکنیک آبیاری تکمیلی در افزایش عملکرد و بهره‌وری آب آبیاری در کشت گندم دیم

Abstract

پژوهش حاضر به­منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی و سوپرجاذب استاکوزورب⁴ بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره­وری مصرف آب گندم، در سال زراعی 95-1394 در اراضی کشاورزی دانشگاه تبریز به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار­های آزمایش شامل آبیاری تکمیلی در سه سطح بدون آبیاری (I₀)، تک­آبیاری در خرداد (I₁) و دو نوبت آبیاری در اردیبهشت و خرداد (I₂) و مصرف سوپرجاذب استاکوزورب در سه سطح 0، 50 و 100 کیلوگرم بر هکتار (S₀، S₁ و S₂) بود. نتایج نشان داد آبیاری تکمیلی بر روی تمام صفات مورد مطالعه در سطح 1 درصد معنی­دار بود. اما اثر مصرف سوپرجاذب بر روی زیست­توده غیر­معنی­دار حاصل شد. اثرات متقابل نیز بر دانه در خوشه، عملکرد و بهره­وری مصرف آب در سطح 1 درصد و وزن هزار دانه و بهره­وری اقتصادی در سطح 5 درصد معنی­دار بود. بیش­ترین مقدار عملکرد و بهره­وری مصرف آب به ترتیب به میزان 35/4 تن در هکتار و 20/1 کیلوگرم بر مترمکعب از تیمار S₂I₁ به دست آمد که عملکرد و بهره­وری مصرف آب را نسبت به تیمار شاهد به­ترتیب به­میزان 74/2 تن در هکتار و 66/0 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش داد. نتایج تحلیل اقتصادی نشان داد در کشت گندم به­صورت دیم، مصرف سوپرجاذب بدون انجام آبیاری تکمیلی توجیه اقتصادی ندارد. با در نظر گرفتن تحلیل­های اقتصادی، تیمار S₀I₁با افزایش 8/134 درصدی عملکرد و 4/94 درصدی بهره­وری مصرف آب نسبت به تیمار شاهد بهترین شرایط را دارد. بیش­ترین مقدار بهره­وری آب آبیاری (51/3 کیلوگرم بر مترمکعب) از تیمار S₁I₁ حاصل گردید.