بررسی آزمایشگاهی تأثیر صفحات آرام کننده جریان بر بهبود راندمان رسوبگذاری حوضچه-های رسوب‌گیر آبیاری

Abstract

حوضچه­های رسوب­گیر از جمله سازه­های ضروری است که به­منظور جدا کردن رسوبات معلق همراه جریان ورودی در ابتدای آبگیرهای منشعب از رودخانه­ها و کانال­های آبیاری احداث می­شوند. هر چه حوضچه رسوب­گیر بزرگ­تر ساخته شود، عمل رسوب­گیری بهتر انجام گرفته ولی هزینه ساخت و لایروبی آن بیش­تر می شود. با توجه به این موارد، بهبود عملکرد و افزایش راندمان رسوب گذاری با روش­های جایگزین به­نظر ضروری می­رسد. یکی از این روش­های مؤثر، استفاده از صفحات آرام­کننده جریان (بفل) است. عمده مطالعات قبلی انجام شده در این زمینه، استفاده از صفحات در حوضچه­های رسوب­گیر اولیه و ثانویه بوده است. از این رو، این مطالعه با هدف افزایش راندمان تله­اندازی در حوضچه­های رسوب­گیر آبیاری با استفاده از صفحات انجام شده است. برای رسیدن به این هدف در فلومی به ابعاد 8 متر طول ، عرض 30/0 و ارتفاع 50/0 متر با در نظر گرفتن حوضچه رسوب­گیر به طول 3 متر ، در سه غلظت متفاوت ورودی ، سه دبی و سه عدد فرود مختلف آزمایشات انجام شد. صفحات در کف حوضچه تعبیه و تأثیر زاویه، ارتفاع و موقعیت آن در حوضچه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد صفحات کفی به­طور متوسط 5 تا 6 درصد راندمان رسوب­گذاری را افزایش داده و بیش­ترین میزان مربوط به زاویه 60 درجه نسبت به جهت جریان به­دست آمد. طبق نتایج تحقیق حاضر، مناسب­ترین ارتفاع و موقعیت این صفحات به­ترتیب 40 درصد عمق جریان و 50 درصد طول حوضچه رسوب­گیر حاصل شد و هم­چنین با افزایش تعداد صفحات راندمان رسوب­گذاری کاهش یافت. در مورد مناطق رسوب­گذاری نیز در این حالت بیش از 80 درصد رسوبات نهشته شده در میانه حوضچه از ورودی مشاهده می­گردد.