بررسی شاخص های زیست محیطی ردپای آب و تخلیه منابع در سناریوهای مختلف کشت برنج

Abstract

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در جهان بوده و نقش این ماده حیاتی در ایجاد یا عدم ایجاد مخاطرات زیست محیطی انکارناپذیر است. در این مطالعه به منظور ارزیابی شاخص‌های زیست محیطی مرتبط با مصرف آب (پتانسیل آسیب بر سلامتی بشر، کیفیت اکوسیستم، منابع زیست محیطی و شاخص تخریب منابع آبی) و تخلیه منابع (فسیلی، فسفات، پتاس و آب) در سیستم‌های مختلف کشت برنج (سه سناریو مختلف، سناریو اول:کشت اول-کشت رتون، سناریو دوم: کشت اول-کشت دوباره برنج و سناریو سوم: کشت کلزا-کشت برنج) و دو سیستم کشت (مکانیزه و مرسوم) بر اساس ارزیابی چرخه حیات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از شاخص‌های زیست محیطی بر اثر مصرف آب نشان داد که بالاترین آسیب به سلامتی بشر، کیفیت اکوسیستم و منابع زیست محیطی به روش فیشر و همکاران به میزان 001052/0 (DALY)، 853/1630 (PAF*m2yr) و 54/10262 (MJ urplus)، شاخص تخریب آب شیرین در روش برگر به میزان 122/1382 (m3) و آسیب به سلامتی انسان به صورت پخشی و حاشیه‌ای به میزان 176743/0 و 65772/0(DALY) در سناریو دوم- کشت دوم (سامانه مرسوم) بدست آمد. همچنین بالاترین تخریب منابع فسیلی در سناریو دوم-کشت دوم (سامانه کشت مکانیزه) به میزان 061/3 و تخریب منابع پتاسیم و آبی در سناریو دوم-کشت دوم (سامانه کشت مرسوم) به ترتیب به میزان 04/0 و 31/0 و تخریب منابع فسفات در سناریو اول و دوم-کشت اول (سامانه کشت مرسوم) به میزان 6/0 بدست آمد. نتایج کلی شاخص‌های زیست محیطی نشان داد که کشت برنج در سناریو دوم-کشت دوم و در سناریو سوم (بعد از برداشت کلزا) آثار مخرب زیست محیطی بالایی از منظر ردپای آب و تخلیه منابع دارد.