ارزیابی اجزای بیلان آب حاصل از مدل سطح زمین GLDAS-2 و GLDAS-2.1در استان قزوین

Abstract

با توجه به مشکلاتی نظیر خطای انسانی، مسائل مالی، عدم دسترسی به تمام مناطق مورد نظر و مشکلات جوی که در ثبت داده‌های هواشناسی وجود دارد، نیاز به مدل‌هایی که به وسیله تکنیک سنجش از دور مشکلات ذکر شده را حل کنند و داده‌های به هنگام و دقیق در اختیار کاربران قرار دهند غیرقابل انکار است. مدل سطح زمین GLDAS یک منبع اطلاعاتی مهم برای تحقیقات چرخه‌ی آب در جهان است. مدل GLDAS-2 شامل دو نسخه‌ می‌باشد. نسخه اول مدل GLDAS-2.0 است که محدوده زمانی سال‌های 1948 تا 2010 را پوشش می‌دهد. نسخه دوم مدل GLDAS-2.1 می‌باشد که از سال 2000 تا کنون را با 2 ماه تاخیر پوشش می‌دهد. در پژوهش حاضر مدل GLDAS-2.0 و GLDAS-2.1مورد بررسی قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی داده‌های دمای هوا و دمای خاک و همچنین اجزای بیلان آب شامل پارامترهای بارش، رواناب و تبخیر از سطح آب‌های آزاد حاصل از نسخه‌های 0/2 و 1/2 مدل GLDAS-2 انجام شد. به منظور بررسی پارامترهای فوق از اطلاعات ایستگاه‌های سینوپتیک و هیدرومتری پراکنده در سطح استان قزوین استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که در ایستگاه قزوین، داده‌های دمای هوا و دمای خاک، بارش و تبخیر از سطح آبهای آزاد حاصل از مدل GLDAS به ترتیب با ضریب تبیین بالای 9/0، 7/0 و 8/0 و همچنین داده‌های مجموع حجم سالانه رواناب حاصل از مدل GLDAS در ایستگاه‌های باراجین و باغ کلایه به ترتیب با ضریب تبیین 49/0 و 55/0 همبستگی مناسبی با داده‌های مشاهداتی داشتند. نتایج نشان داد که در حال حاضر داده‌های دما، رواناب، تبخیر از سطح آب‌های آزاد و بارش( به جز ایستگاه آوج) حاصل از مدل GLDAS-2.0 دقت بالاتری نسبت به داده‌های مدل GLDAS-2.1 دارند. با توجه به اینکه دقت مدل GLDAS در منطقه کوهستانی آوج کمتر از سایر مناطق می‌باشد لذا ممکن است دلیل آن اقلیم منطقه و ارتفاع از سطح دریای(9/2034) بیشتر آن نسبت به سایر مناطق باشد. در نهایت با توجه به دقت کم داده‌های رواناب حاصل از مدل GLDAS، استفاده از آن به منظور برآورد حجم رواناب سیلاب، پیشنهاد نمی‌شود.