مدل‌سازی واکنش گیاه برنج رقم هاشمی به تغییرات شوری آب آبیاری در طول دوره رشد

Abstract

افزایش جمعیت و کاهش منابع آب منجر به کاهش روز افزون ذخایر آب و نهایتاً کاهش سهم بخش کشاورزی شده است لذا محققین در شرایط کنونی ناگزیر به یافتن راه‌حل‌های نو برای استفاده از آب با کیفیت پایین در کشاورزی شده­اند. این پژوهش به‌منظور بررسی امکان کاربرد آب شور در کشت برنج هاشمی، تخمین عملکرد برنج با استفاده از تابع تولید و یافتن بهترین زمان کاربرد این آب‌ها، در سال 1389 در موسسه تحقیقات برنج به اجرا درآمد. طرح به‌صورت کشت گلدانی زیر سایه­بان متحرک با آرایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به‌صورت 4 سطح شوری آب آبیاری 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر و مراحل مختلف رشد نظیر پنجه‌زنی، تشکیل خوشه، ظهور خوشه و رسیدگی به‌کاربرده شد. شوری‌ها با استفاده از سولفات کلسیم (CaSO₄ ) و سنگ نمک معدنی خالص با نسبت (2:1) تهیه شد. نتایج نشان داد که تأثیر سطوح مختلف شوری و هم­چنین مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی­دار بود. سطوح شوری اعمال‌شده منجر به کاهش عملکرد، به ترتیب 21، 25، 37 و 47 درصد شد. مرحله تشکیل خوشه و دوره پنجه‌زنی با عملکرد معادل 92/1 و 41/2 تن در هکتار حساس‌ترین مرحله به شوری بودند. بین میزان عملکرد و صفات وزن خوشه، وزن هزار دانه و طول خوشه همبستگی مثبت ولی با صفت درصد پوکی همبستگی منفی وجود داشت. بر اساس نتایج به نظر می‌رسد با استفاده از صفات وزن خوشه، درصد پوکی و تعداد پنجه می‌توان معادله عملکرد برنج را تحت شرایط شوری در دوره‌های مختلف رشد پیش‌بینی نمود.