بررسی واکنش ارقام و لاین های برنج نسبت به عمق‌های مختلف آب آبیاری در منطقه لنجان اصفهان

Abstract

به‌ منظور بررسی‌ تحمل‌ ارقام‌ و لاین‌های‌ برنج‌ به‌ تنش‌ خشکی‌ و تعیین‌ اثر‌ این‌ تنش‌ برعملکردو اجزای‌ عملکرداین‌ گیاه‌، آزمایشی‌ در سال­های‌ زراعی‌ 81-1380 و 82-1381در ایستگاه‌ تحقیقات‌ شهید فزوة‌ اصفهان‌ اجرا شد. آزمایش‌ به‌ صورت‌ طرح‌ آماری‌ کرت­های‌ خرد شده‌ در قالب‌بلوک‌های کامل‌ تصادفی‌ در سه‌ تکرار اجرا گردید. سه‌ تیمار میزان‌ آب‌ آبیاری‌ شامل‌ آبیاری‌ با عمق‌ 5/3 سانتی‌متر در تمام‌ دورة فصل‌ رشد(I₁)، آبیاری‌ با عمق‌ 2/2 سانتی‌ متر در تمام‌ دورة فصل‌ رشد (I₂)،وتیمار کنترل‌ عمق‌ آب‌ آبیاری‌ بین صفر تا 5/1 سانتی­متر (I₃) در کرت­های‌ اصلی‌ و هشت‌ رقم‌ برنج‌ (گرده‌ محلی‌، زاینده‌رود، سازندگی‌، حسنی‌‌، 97-67، 113-67، 47-67 ، و 72-67) در کرت­های‌ فرعی‌ قرار گرفتند. طی‌ دوره‌ و در پایان‌ فصل‌ رشد، صفات‌ عملکرد دانه و اجزای‌ عملکرد ‌ در تیمارهای‌ مختلف‌ اندازه‌گیری‌ شد. نتایج‌ نشان‌ داد که‌ تأثیر مقادیر‌ مختلف‌آب‌ مصرفی‌ بر شاخص‌های‌ درصد پوکی‌، ارتفاع‌ بوته‌، طول‌ خوشه‌، طول‌ ریشه‌، وزن‌ خشک‌ ریشه‌،‌ و کارآیی مصرف آب (WUE) در سطح‌ یک‌ درصد (£0.01r) معنی‌دار شد. این‌ اثر بر بقیه‌ شاخص‌ها معنی‌دارنگردید. همچنین‌ ارقام‌ مورد بررسی‌ تفاوت‌ کاملاً معنی­داری ‌(£0.01r) از نظر تعداد روز تا 50 درصد رسیدگی‌، طول‌ ریشه‌، وزن‌ خشک‌ ریشه‌، ارتفاع‌ بوته‌، طول‌ خوشه‌، وزن‌ هزار دانه‌،درصد پوکی‌، عملکرد دانه‌، تعداد پنجه‌، عرض‌ و طول‌ دانه‌ شلتوک‌، تعداد دانه‌ در خوشه‌ وWUE داشتند. ارقام‌ از نظر شاخص‌ تعداد روز تا رسیدگی‌ کاملدارای‌ تفاوت‌ معنی‌­داری‌ در سطح‌ پنج‌ درصد (£0.01r) بودند. میانگین‌WUE در تیمار I₃ حداکثر و برابر 77/0 کیلوگرم‌ بر مترمکعب به دست‌ آمد. همچنین‌ رقم‌ زاینده‌رود دارای‌ بالاترین‌ مقدار WUE بود. بعد از این‌ رقم‌، ارقام‌ 113-67 و سازندگی‌ بیشترین‌ مقدار WUE را دارا بودند. با توجه‌ به‌ اهمیت‌ بهینه­سازی‌ آب‌ مصرفی‌ به عنوان‌ دیدگاه‌اصلی‌ در روش­های‌ اعمال‌ تنش‌ خشکی‌ و بروز بحران‌ آب‌ در مناطق خشک و نیمه­خشک‌ کشور، تیمار I₃ پیشنهاد گردید.