تعیین نیاز آبی ذرت علوفه‌ای و ضریب گیاهی آن در مراحل مختلف رشد1

Abstract

<em>برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است. اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده </em><em>در</em><em> مراحل رشد ثابت یا دارای شیب ثابت هستند. بنابراین، در راستای افزایش دقت برآوردهای روزانه نیاز آبی گیاهان لازم است، ضرایب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاهان روزانه برآورد شود. هدف از این پژوهش، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل رشد ذرت علوفه‌ای و تخمین مقدار تبخیر - تعرق روزانه در سیستم آبیاری بارانی در منطقه نیمه خشک ورامین است. بدین منظور، رطوبت خاک در </em><em>18</em><em> کرت آزمایشی تا عمق 180 سانتی‌متر با نوترون‌متر‌ اندازه‌گیری و تبخیر- تعرق گیاه به روش بیلان حجمی آب خاک محاسبه شد. همچنین، تبخیر ـ تعرق مرجع به روش فائو ـ پنمن ـ مانتیث محاسبه گردید. "ضریب گیاهی“ و "نسبت تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“، به</em><em></em><em>صورت تابعی از "روز پس از کاشت“، "درجه روز رشد“، و "شاخص سطح برگ“ با ضریب همبستگی بین 80/0 تا 93/0 تعیین شد. ضریب گیاهی در مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی رشد ذرت علوفه</em><em></em><em>ای به ترتیب 45/0، 9/0، 13/1، و 7/0 به</em><em></em><em>دست آمد. بیشترین و کمترین مقدار "تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“ به ترتیب 39/0 در مرحله اولیة رشد و 88/0 در مرحله میانی رشد رخ داد. در مدت زمان 90 روز دورة رشد، تبخیر- تعرق تجمعی ذرت علوفه</em><em></em><em>ای بر اساس بیلان آب خاک، 695 میلی‌متر به</em><em></em><em>دست آمد. در حالی</em><em></em><em>که تبخیر- تعرق تجمعی مرجع با استفاده از معادلة فائو- پنمن- مانتیث، 815 میلی‌متر برآورد شده است. </em>