تأثیرات آبیاری با پساب فاضلاب شهر اهواز بر خصوصیات هیدرولیکی خاک

Abstract

در بیشتر شهرهای بزرگ دنیا،قسمت اعظم منابع آب شیرین به تامین نیازهای شرب، بهداشت، وصنعت اختصاص داده می شود. این امر باعث کمبود آب جهت آبیاری اراضی کشاورزی شده است. در چنین شرایطی، استفاده از پساب فاضلاب شهری برای مقاصد مختلف و به خصوص کشاورزی به عنوان راه حلی مؤثر مورد توجه متخصصان مربوطه قرار گرفته است. در این پژوهش، اثر پساب فاضلاب شهر اهواز روی برخی از خصوصیات هیدرولیکی خاک مانند نفوذپذیری نهایی لایة سطحی، ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع، و نگهداشت ویژة خاک درعمق­های مختلف و در نتیجه تداوم عملیات آبیاری بررسی شده است. این تحقیق به صورت یک طرح آماری فاکتوریل با پایة کاملاً تصادفی با سه تکرار و دو سطح تیمار آبی (پساب فاضلاب شهر اهواز و آب رودخانة کارون)، سه سطح عمق خاک (13-0، 26-13 و 40-26 سانتی­متری خاک)، و چهار سطح دورة آبیاری (4،2،1، و6 ماه) در <br /> کرت­هایی به ابعاد 5/2×5/2 متر مربع، در زمین مجاور تصفیه خانۀ فاضلاب شهری غرب شهر اهواز و در شرایط بدون کاشت گیاه اجرا شد. بافت خاک محل اجرای طرح از نوع لوم شنی بوده. با گذشت 1، 2، 4، و6 ماه از شروع آبیاری، خصوصیات هیدرولیکی خاک شامل نفوذپذیری نهایی لایة سطحی، ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع، و نگهداشت ویژة خاک در سه عمق 13-0، 26-13، و 40-26 سانتی­متری خاک اندازه­گیری و محاسبه شد. تجزیه و تحلیل نتایج نشان می­دهد که پساب فاضلاب شهر اهواز، در مقایسه با آب رودخانه کارون باعث افزایش معنی‌دار ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع و نفوذپذیری لایة سطحی خاک می­شود. با افزایش مدت زمان آبیاری از 2 به 4 ماه، اثر پساب فاضلاب در بهبود خصوصیات هیدرولیکی خاک افزایش <br /> می­یابد که این افزایش می­تواند به دلیل شرایط مساعدتر محیطی برای رشد میکروارگانیسم‌ها (فصل بهار) باشد. همچنین مشخص شد که در عمق­های پایین­تر خاک، اثر پساب فاضلاب در بهبود خصوصیات هیدرولیکی خاک کاهش پیدا می­کند.