اثر روش‌های خاک‌ورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده بر عملکرد گندم دیم در منطقۀ ایذه از استان خوزستان

Abstract

خاک‌ورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده با تأثیر بر فشردگی خاک، می توانند نقشی مهم در جوانه‌زنی، سبزشدن و استقرار و رشد گیاه داشته باشند. بنابراین، خاک‌ورزی صحیح و تعیین وزن مناسب چرخ‌های فشاردهنده ضروری است. در این تحقیق، اثر روش‌های خاک‌ورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده بر عملکرد گندم دیم در منطقة ایذه در استان خوزستان بررسی شده است. مقاومت به نفوذ در خاک، سرعت سبزشدن، و اجزای عملکرد اندازه‌گیری شد. تیمارهای خاک‌ورزی شامل چهار روش خاک‌ورزی متداول منطقه (گاوآهن‌ برگردان‌دار و دیسک)، کم‌خاک‌ورزی (دوبار دیسک)، چیزل و دیسک، و بی‌خاک‌ورزی در نظر گرفته شد و کاشت با خطی‌کار چرخ فشاری دو محوره و مستقل با سه وزن 4، 5 و 8 کیلوگرم بر هر سانتی‌متر از عرض چرخ فشاردهنده انتخاب شد. آزمایش به‌ صورت اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار اجرا شد. روش خاک‌ورزی دوبار دیسک با تفاوت معنی‌دار در سرعت سبزشدن و عملکرد 7/1961 کیلوگرم در هکتار، مناسب‌ترین روش خاک‌ورزی شناخته شد. خطی‌کار چرخ فشاری مستقل با افزایش سرعت سبزشدن (54 درصد) و درصد سبزشدن (28 درصد) نسبت به دیگر تیمارها با عملکرد 9/2202 کیلوگرم در هکتار در جایگاه بالاتری قرار گرفت. وزن 5 کیلوگرم بر هر سانتی‌متر از عرض چرخ فشاردهنده نیز بیشترین تأثیر را بر عملکرد نشان داد. در نتیجه، ترکیب کم‌خاک‌ورزی (دوبار دیسک) و خطی‌کار چرخ فشاری مستقل با وزن 5 کیلوگرم بر هر سانتی‌متر از عرض چرخ فشاردهنده مناسب‌ترین ترکیب جهت افزایش عملکرد گندم در شرایط دیم منطقه شناخته شدند.