بررسی نقش آنیون‌های موجود در عصارۀ اشباع در پتانسیل واگرایی خاک‌های رسی

Abstract

واگرایی خاک پدیده‌ای است که طی آن ذرات خاک در اثر تماس با آب به‌صورت شناور در می‌آیند و بر اثر نیروی حاصل از جریان آب از محیط خارج می‌شوند. برای شناسایی پتانسیل واگرایی، روش‌های آزمایشگاهی متعددی شامل هیدرومتری دوگانه، پین هول، و روش املاح آب منفذی به‌کار گرفته شده‌اند. با اینکه ماهیت واگرایی خاک‌های رسی شیمیایی است نتایج حاصل از روش‌های شناسایی مبتنی بر خصوصیات شیمیایی خاک‌ها دقیق نیست و با نتایج حاصل از سایر روش‌ها مطابقت ندارد. این پژوهش به‌منظور ارزیابی و شناخت چگونگی تأثیر برخی از آنیون‌های غالب موجود در عصارة اشباع خاک‌ها در پتانسیل واگرایی به اجرا درآمده است. به این منظور، ابتدا نمونه‌های خاک با مقادیر مختلف کاتیون و آنیون تهیه و آزمایش‌های مختلف شناسایی روی آنها اجرا شد. سپس آزمایش‌های واگرایی به دو روش ؛ پین هول و روش املاح محلول در آب منفذی (شرارد) روی کلیۀ نمونه‌های طبیعی و مصنوعی اجرا شد. نتایج حاصل از آزمایش‌ها و بررسی‌ها نشان داد که واگرایی خاک پدیده‌ای فیزیکوشیمیایی است که در اثر ترکیب‌هایی خاص از نوع و میزان آنیون‌ها و کاتیون‌های موجود در خاک به وجود می‌آید و برای ارزیابی پتانسیل واگرایی، علاوه بر میزان و نوع کاتیون‌ها، لازم است به میزان و نوع آنیون‌های موجود در عصارة اشباع خاک نیز توجه شود.