تعیین مشخصه‌‌های فنی سامانه‌های استحصال و جمع‌آوری آب باران برای بادام دیم

Abstract

به منظور افزایش بهره‌وری بارش، کاهش سهم مصارف غیرمفید بارش و ایجاد باغ بادام از طریق سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران در حوضه‌های کوچک (MCWH)، این پژوهش از سال 1379 به مدت 6 سال در استان‌ آذربایجان‌شرقی، شهرستان اسکو – منطقه یال ایلخچی و در دیمزارهای کشاورزان به اجرا درآمد. تیمارهای مورد مطالعه شامل آرایش سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران (شکل و مساحت)، مدیریت سطوح رواناب و بهبود ذخیرة آب خاک در بستر ریشه، برای دو رقم بادام دیر گل پیوندی بوده است. برخی از مشخصه‌های زراعی و رشدی محصول و آستانه رواناب و برآورد عملکرد محصول مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج تحقیق و با تکیه بر مدیریت کنترل تبخیر در پای درختان، تیمار برتر و قابل توصیه شامل اندازه سطح رواناب 7×7 متر + سطوح رواناب تمیز و غلتک‌زده شده و بدون نیاز به استفاده از پلیمر است و تفاوتی بین شکل حوضه‌های جمع‌آوری رواناب وجود ندارد، اگرچه آرایش مربعی اندکی بر آرایش نیم‌دایره‌ای برتری دارد. در آزمایش‌های متعدد تعیین آستانة رواناب برای حوضه‌های جمع‌آوری رواناب در تیمار غلتک‌زده، 5/2 تا 5/3 میلی‌متر، در تیمار تمیز و صاف شده، 5/3 تا 5/4 میلی‌متر و در تیمار طبیعی، 5/4 تا 5/5 میلی‌متر اندازه‌گیری و برآورد شد. در سال 1385 میزان عملکرد تک درخت حدود 3 کیلوگرم برآورد شد که با 204 نهال در هکتار در تیمار برتر، عملکرد 612 کیلوگرم در هکتار خواهد شد. پژوهش‌های تکمیلی برای بررسی جنبه‌های زراعی و حرکت سطحی و زیرسطحی آب در سطوح رواناب در خاک‌ها و شیب‌های مختلف پیشنهاد می‌گردد.