نقش پنهان عوامل آموزشگاهی بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران

Abstract

این پژوهش در راستای بررسی چگونگی اثرگذاری پنهان عوامل آموزشی بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش‌آموزان با رویکرد کیفی و با تلفیقی از روشهای مصاحبه پژوهی و تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. پنج مدرسه و سی دانش‌آموز به صورت هدفمند (با معیار زنجیره‌ای شاخص) انتخاب شده، و ابزار مصاحبه (از نوع نیمه رهنمودی) مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تجزیه و تحلیل یافته‌ها بر مبنای تحلیل محتوای کیفی انجام شده، و کدگذاری یافته‌ها در سه مرحله کدگذاری باز، گزینشی و محوری صورت گرفته است. اعتبار و اعتمادپذیری یافته‌ها از طریق شیوه‌های کنترل اعضا، اجماع سه سویه، بازنگری ناظران و مصاحبه‌ها توسط پژوهشگر، تأمین شده است. یافته‌های پژوهش، حاکی از اثرگذاری پنهان عوامل آموزشیِ بررسی شده بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش‌آموزان در سطوح سه گانه (شناختی، عاطفی و رفتاری)، در دو وجه مثبت و منفی است. این اثرگذاری در قالب جدولهای مقاله، ترسیم و الگوی برآمده از یافته‌های پژوهش نیز با ارائه شروط مقدماتی (حضور دانش‌آموز در جوّ مدرسه)، لازم (تعامل دانش‌آموز با انواع عوامل پنهان مدرسه)، کافی (بروز انواع مقوله‌های مثبت و منفی پنهان عوامل آموزشگاهی موثر بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش‌آموز) و مکمل (فهرست راهکارهای کاهش تأثیرات مقوله های منفی و نیز تقویت تأثیر مقوله های مثبت پنهان مدرسه بر هویت اسلامی ـ ایرانی)، چگونگی اثرگذاری عوامل پنهان آموزشگاهی بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش آموزان را تبیین کرده است. پیامد مثبت تحقق شروط چهار گانه بر هویت اسلامی ـ ایرانی دانش‌آموزان، حرکت دانش آموز در مسیر درک، گرایش و عمل به رفتارهای همسو با هویت اسلامی ـ ایرانی است.