مؤلفه‌های کنترلی حاکم بر انگیزه و رفتار اقتصادی انسان (از منظر اقتصاد اسلامی)

Abstract

انسان‌ها برای ارضای نیازهای مادی خود از منابعی استفاده می‌کنند که یکی از ویژگی‌های این منابع، محدود بودن آن‌هاست. به همین جهت اگر حد ارضای نیازها به سمت بی‌نهایت تحریک شود، بهره‌مندی بیشتر برای افراد قوی مساوی با بهره‌مندی کمتر افراد ضعیف خواهد بود. لذا این سؤال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان حدّ ارضای نیاز انسان را از درون مهار کرد و به کنترل درآورد؟ بررسی این سؤال و پاسخ‌های آن در چارچوب اقتصاد اسلامی، هدف این مقاله است. مؤلفه‌های کنترلی شناسایی شده در این پژوهش که حاکم بر انگیزه و رفتار اقتصادی انسان می‌باشند عبارتند از: یاد مرگ، ناپایداری لذت‌های دنیوی، هم‌نشینی با فقراء، ساده‌زیستی مسئولان، یادآوری محرومیت‌های قبلی و مقایسه با برخورداری‌های کنونی، بیماری‌ها، تبدیل جهل به علم و انفاق.