الزامات مبناگرایانه مصلحان فرهنگی در پرتو اسفار اربعه ملاصدرا

Abstract

نگرش کل‌نگر حکمت متعالیه از چنان جامعیتی برخوردار است که بر اساس آن قواعد این نحله فلسفی صلاحیت به‏کارگیری در علوم بین‏رشته‏ای را دارا شده است. بررسی مسئله فرهنگ را می‏بایست از این سنخ موضوعات دانست. فرهنگ خود مقوله‌ای بین‏رشته‌ای است که از درونمایه‌ای اجتماعی، دینی و سیاسی بهره می‌گیرد. مسائل انسانی از قبیل ارزش‎ها و ضد ارزش‏ها در کانون توجه این حوزه قرار دارد. فرهنگ هر جامعه بسته به جهان‏بینی افراد آن جامعه متغیر است. اموری همچون ظلم و ستم، عدالت و بی‏عدالتی، دانایی انسان‏ها و یا جهل به حقایق و مبارزه با کج‏اندیشی‌ها در کانون توجه آن قرار دارد. حکمت متعالیه به‏خصوص اسفار اربعه با قواعد الهی و فلسفی خود می‌تواند در این حوزه نقش‏آفرینی نماید. بر این باوریم که در اسفار اربعه اصولی نهفته که یک مصلح عرصه مسائل فرهنگی باید جهت موفقیت خود در اجتماع از نقش آنها مطلع باشد؛ به نحوی که بدون آگاهی از این امور هیچ موفقیت واقعی در عرصه فرهنگ حاصل نخواهد شد. هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که کدامین مؤلفه‌های اسفار اربعه از الزاماتی است که مصلح اجتماعی در هدایت مردم بدانها نیازمند است. از نتایج این پژوهش که به شکلی بنیادین و با روش اسنادی تحلیلی به مقوله پیش‌فرض‌های فرهنگی پرداخته، ارائه پارادایمی نو در به‌تصویرکشاندن مسئله فرهنگ با پردازش اسفار اربعه ملاصدراست.