تجزیه اثر تغییر تکنولوژی بر رشد تولید بخش کشاورزی ایران: روش تحلیل تجزیه ساختاری

Abstract

تغییر تکنولوژی تولید در اقتصاد یکی از منابع مهم رشد تولید نه تنها در طرف عرضه بلکه در طرف تقاضای اقتصاد نیز محسوب می‌گردد. زیرا تغییر تکنولوژی در هر یک از بخشهای اقتصادی جانشینی بین نهاده‌های تولیدی را در پی دارد که این جانشینی می‌تواند از طریق اثرات پسین رشد تولید سایر بخشها را متأثر سازد. در مطالعه حاضر اثر تغییر تکنولوژی در بخشهای اقتصادی بر رشد تولید چهار زیربخش کشاورزی از دیدگاه تقاضا طی دوره 80-1365 مورد تحلیل قرار گرفته است. به این منظور از روش تحلیل تجزیه ساختاری در چارچوب جداول داده- ستانده سالهای 1365، 1370 و 1380 بهره گرفته شده است. در این روش ابتدا رشد تولید به سه عامل اصلی اثر تغییر در تقاضای نهایی، جایگزینی واردات و تغییر تکنولوژی تجزیه شده است. سپس با تجزیه اثر تغییر تکنولوژی به ضرایب منفرد، اثر تغییر تکنولوژی در هر یک از بخشهای اقتصادی بر رشد تولید زیربخشهای کشاورزی به تفکیک محاسبه شده است. نتایج این مطالعه گویای آن است که رشد تولیدات محصولات کشاورزی بیشتر تحت تأثیر تغییر تکنولوژی در بخش صنایع غذایی واقع شده که به طور نسبی در جهت استفاده بیشتر از محصولات دامی و طیور و استفاده کمتر از سایر محصولات کشاورزی بوده است. این امر لزوم گسترش این صنایع را برای فرآوری محصولات زراعی، باغی و آبزیان به موازات گسترش صنایع فرآوری محصولات دامی و طیور آشکار می‌سازد.