انتقال قیمت عمودی در بازار محصولات سیب زمینی و پیاز (مطالعه موردی: استان کردستان)

Abstract

در این مطالعه فرآیند انتقال قیمت محصولات سیب زمینی و پیاز بین دو سطح عمده فروشی و خرده فروشی مورد بررسی قرار گرفت. از داده‌های ماهانه قیمت‌های عمده فروشی و خرده فروشی 12: 1386 تا 03: 1392 این دو محصول در استان کردستان استفاده شد. نتایج آزمون ریشه واحد ADF نشان داد که سری‌های قیمت خرده‌فروشی و عمده‌فروشی هر دو محصول انباشته از درجه یک می‌باشند و نتایج آزمون هم‌انباشتگی جوهانسن نیز بیانگر هم‌انباشته بودن دو سری قیمت برای این محصولات بود. برای بررسی رابطه علی قیمت بین دو سطح خرده‌فروشی و عمده‌فروشی محصولات از آزمون علیت‌ استفاده گردید و نتایج بیانگر وجود رابطه علی یک­طرفه از عمده‌فروشی به خرده‌فروشی برای محصولات سیب­زمینی و پیاز بود. آزمون غیر‌خطی بودن فرآیند تعدیلات قیمت انجام شد که نتایج آن وجود رابطه هم‌انباشتگی غیر‌خطی برای هر دو محصول را تایید نمود. لذا، الگوهای تک متغیره TAR، M-TAR و LSTAR به­کار برده شد. نتایج الگوی LSTAR₃_,1برای محصول سیب زمینی نشان داد که برای انحرافات کم‌تر از آستانه، وقفه سوم آن و برای انحرافات بزرگ‌تر از آستانه وقفه اول آن در سطح 5 درصد معنی­دار می‌باشد. برای محصول پیاز نتایج الگوی LSTAR_4,1 نشان داد که برای انحرافات کمتر از آستانه، وقفه اول آن در سطح 5 درصد معنی­دار می‌باشد، ولی برای انحرافات بزرگ‌تر از آستانه وقفه آن معنی­دار نیست. بنابراین، انتقال قیمت در بازار محصولات سیب زمینی و پیاز در دو سطح خرده فروشی و عمده­فروشی به­صورت نامتقارن انجام می‌شود. لذا، ایجاد بانک اطلاعات بازار‌یابی با هدف جمع­آوری و تحلیل اطلاعات قیمت نهاده‌ها و محصولات کشاورزی و انتقال به­هنگام این اطلاعات به عوامل بازار، ایجاد تسهیلات و خدمات زیربنایی از جمله سردخانه و انبار‌های مناسب برای نگه­داری این محصولات پیشنهاد گردید.