شناسایی و مقایسه ویژگی‌های اقتصادی - اجتماعی مؤثر بر اجرای عملیات تراس‌بندی در چارک‌های درآمدی کشاورزان (مطالعه موردی: آبخیز چمانی استان گلستان)

Abstract

امروزه فرسایش خاک به‌عنوان خطری برای رفاه انسان و حیات او به شمار می‌آید. عدم کنترل فرسایش کنترل خاک، منجر به کاهش تدریجی حاصلخیزی خاک می‌شود. بنابراین، با اجرای صحیح عملیات حفاظت خاک و تعیین ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی کشاورزان، می‌توان در راستای افزایش نرخ پذیرش این عملیات و کاهش خسارات فرسایش اقدام نمود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مقایسه شاخص‌های مؤثر بر اجرای تراس‌بندی در گروه‌های درآمدی کشاورزان آبخیز چمانی در بالادست رودخانه گرگان‌رود در استان گلستان صورت پذیرفت. آمار و اطلاعات موردنیاز در سه بخش مشخصات فردی، مشخصات مزرعه و اطلاعاتی در خصوص سطح آگاهی کشاورز از مسایل مربوط به فرسایش خاک و روش‎های حفاظت خاک از طریق طراحی و تکمیل پرسشنامه از 142 کشاورز در پنج روستای حوضه جمع‌آوری شد. سپس، شاخص‌های مختلف پس از وزن‌دهی در چارک‌های درآمدی، مورد مقایسه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که از مشخصات فردی، «تحصیلات»، از مشخصات مزرعه، شاخص «سطح زیرکشت» و درخصوص سطح آگاهی کشاورز نیز، شاخص «میزان آگاهی کشاورز از فرسایش خاک» در چارک درآمدی چهارم، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. در نهایت, با استفاده از نتایج تحقیق، راهکارهای سیاستی جهت افزایش نرخ پذیرش عملیات حفاظتی به برنامه‌ریزان این عرصه پیشنهاد گردید.