عوامل مؤثر بر پذیرش باغ کاری در اراضی شیب دار: مورد مطالعه شهرستان های مینودشت و گالیکش استان گلستان

Abstract

فرسایش خاک به­عنوان یک مشکل عمده و مانع جدی برای دستیابی به کشاورزی پایدار به­شمار می‌­آید. این مشکل در اراضی شیب­دار حادتر است. یکی از روش­های حفاظت خاک در این قبیل اراضی، کاشت درخت و احداث باغ می­باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر پذیرش باغ­کاری در اراضی شیب­دار شهرستان‌های مینودشت وگالیکش واقع در استان گلستان بود. بدین­منظور از روش تحقیق توصیفی-همبستگی استفاده شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمام کشاورزانی بود که حداقل یک هکتار زمین شیب‌دار در طرح تغییر کاربری اراضی شیب‌دار طی سال‌های 1385 تا 1390 داشتند (1985=N). نمونه‌گیری با کمک فرمول کوکران و به روش خوشه­ای تصادفی انجام گردید که بر اساس آن تعداد 145 نفر از 25 روستای محدوده تحقیق انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظرات اساتید دانشگاه و کارشناسان ادارات جهاد کشاورزی دو شهرستان مینودشت وگالیکش تایید گردید. میزان پایایی پرسشنامه با انجام یک مطالعه راهنما بررسی گردید و ضرایب آلفای کرونباخ برای شاخص‌های ریسک‌پذیری، آینده‌نگری و نگرش حفاظت خاک به ترتیب برابر 65/0، 75/0 و 87/0 به­دست آمد. نتایج نشان داد که دو گروه پذیرنده و نپذیرنده عملیات باغ­کاری در اراضی شیب­دار، از نظر سطح تحصیلات، تعداد قطعات زمین، سطح مکانیزاسیون، میزان اراضی تحت مالکیت، درآمد کشاورزی، دریافت کمک دولتی، مشارکت اجتماعی، نگرش نسبت به حفاظت خاک، دانش حفاظت خاک و آینده‌نگری، تفاوت معنی‌داری با یکدیگر دارند. در تمام متغیر‌های یاد شده به­جز متغیر آینده‌نگری، میانگین گروه پذیرنده از میانگین گروه نپذیرنده بالاتر به­دست آمد. همچنین، بهترین متغیرهای تبیین­کننده پذیرش باغ­کاری در اراضی شیبدار به ترتیب شامل کمک‌های دولتی، تعداد قطعات زمین و درآمد کشاورزی بود.