معرفی راهکارهای عملی برای مشارکت کشاورزان در انتقال مدیریت آبیاری (مورد مطالعه شبکه آبیاری و زهکشی قلعه چای)

Abstract

آب یکی از عوامل محدود­کننده تولید در جهان می­باشد. مقابله با کمبود آب می­باید به­وسیله راهبرد مشخص در­جهت استفاده صحیح و مطلوب از آن باشد. انتقال مدیریت یکی از استراتژی­ها در این خصوص است. هدف کلی این تحقیق معرفی راهکارهای عملی تسهیل مشارکت کشاورزان در انتقال مدیریت آبیاری در شبکه آبیاری و زهکشی قلعه­چای شهرستان عجب­شیر در استان آذربایجان شرقی بود که در سال 1394 انجام شد. این تحقیق کاربردی و از لحاظ گردآوری داده­ها، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری 5129 کشاورزان فعال در سه ناحیه آبیاری بودند. حجم نمونه به تعداد 204 کشاورز با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای چند­مرحله­ای با انتساب متناسب با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شد. برای سنجش روایی محتوایی پرسشنامه تحقیق، نظرات دو عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز و سه کارشناس اداره آب شهرستان عجب­شیر پرسیده شد. مقدار ضرایب آلفای­کرونباخ برای بخش­های مختلف پرسشنامه بین 75/0 تا 92/0 به­دست آمد. تجزیه و تحلیل داده­ها با نرم­افزارSPSS22 انجام شد. نتایج تحلیل مسیر نشان­داد که بیشترین اثر مستقیم متغیرها بر مشارکت مربوط به وضعیت آب آبیاری (335/0) است. برای مشارکت کشاورزان در فرآیند انتقال مدیریت آبیاری سه راهکار شامل: تشکیل گروه­های "هم­آب"، گروه­های "هم­­جوار" و گروه­های "هم­کشت" پیشنهاد شد.