بررسی عوامل موثر بر تنوع زراعی در استان مازندران با تأکید بر مؤلفه‌های ترویجی

Abstract

تولید در بخش کشاورزی تحت تأثیر عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی و محیطی قرار دارد. عوامل مختلف تولید و در نتیجه درآمد کشاورزان را تحت تأثیر قرار داده و آسیب‌پذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد. تداوم و گسترش فعالیت در این بخش اقتصادی مستلزم اعمال سیاست‌های مناسب مدیریت ریسک می‌باشد. یکی از قدیمی‌ترین راهکارهای مدیریت ریسک در بخش کشاورزی تنوع کشت می‌باشد. در مقاله حاضر عوامل موثر بر اتخاذ تصمیم به کشت متنوع توسط کشاورزان استان مازندران برای سال زراعی 88-1387 با تأکید بر فعالیت‌های ترویجی مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پر کردن 248 پرسشنامه توسط کشاورزانی که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، جمع‌آوری شده است. برای این منظور ابتدا تنوع کشت با استفاده از شاخص تنوع آنتروپی محاسبه شده سپس در قالب مدل لاجیت عوامل موثر بر کاربرد تنوع زراعی در واحدهای تولیدی با تأکید بر فاکتورهای ترویجی مورد ارزیابی قرار گرفته است.در نهایت برای تعیین اثرگذارترین روش‌های ترویجی، ضریب همبستگی بین شاخص تنوع زراعی با سطوح مختلف متغیر معنی‌دار محاسبه شده است. نتایج بدست آمده نشان داد متغیرهای تجربه کشاورز، تعداد نیروی کار مزرعه، اندازه مزرعه، تعداد کلاس‌های آموزشی، مشارکت و شناخت از برنامه های ترویجی متغیرهای تأثیرگذار بر کاربرد کشت متنوع توسط کشاورزان بوده‌اند. بالاترین ضریب برآوردی در بین متغیرهای مختلف مربوط به متغیر مشارکت بوده است. از این‌رو تدوین برنامه‌های مناسب و به‌کارگیری کارشناسان مجرب می‌تواند در گسترش تنوع کشت در منطقه موثر باشد.