واکاوی چالش‏ها و راهکارهای جلب مشارکت مردمی در طرح‏های حفاظت از منابع‏طبیعی در مناطق روستایی

Abstract

منابع­طبیعی، موهبت ارزشمندی است که خداوند به انسان‏هایی که امروزه با بی‏توجهی از آن بهره‏مند می‏شود؛ ارزانی داشته است. مصرف صحیح و دور از اسراف این منابع خدادادی به­عنوان یک وظیفه انسانی مطرح است و هر فردی به­طور مستقیم و غیر مستقیم با آن در ارتباط است. بنابراین، توجه به مشارکت مردمی در حفاظت از منابع­طبیعی از اهمیت و اعتبار بالایی برخوردار است. در این راستا، این پژوهش با هدف واکاوی چالش‏ها و راهکارهای جلب مشارکت مردمی در طرح­های حفاظت از منابع­طبیعی در مناطق روستایی انجام شد. جامعه آمار تحقیق شامل کارشناسان میانی و ستادی اداره کل منابع­­طبیعی و آبخیزداری استان زنجان می­باشد (132N=) که با استفاده از فرمول نمونه­گیری کوکران تعداد 105 نفر از آن‏ها با روش نمونه­گیری طبقه­ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه‏ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد (α>0.7). تجزیه و تحلیل داده‏ها به‏وسیله نرم‏افزار SPSS_win18 انجام شد. نتایج به­دست آمده از تحلیل عاملی حاکی از آن بود که از دیدگاه پاسخگویان، چالش‏های فراروی جلب مشارکت مردم در طرح‏های حفاظت از منابع طبیعی در چهار عامل "زودبازده نبودن طرح‏ها"، "عدم آشنایی مجریان با فنون مشارکت"، "نبود ضوابط قانونی برای مجریان و مردم" و "عدم توجه به خواسته‏های مردم" که به­طور کلی، این چهار عامل در مجموع 78/65 درصد کل واریانس را تبیین نموده­اند، قرار دارد و از دیدگاه پاسخگویان راهکار‏های جلب مشارکت مردم در طرح‏های حفاظت از منابع­طبیعی در سه عامل "مشورت و نظارت با کمک مردم"، "اطلاع رسانی به مردم در مورد طرح‏ها" و "حمایت­ها و مشوق­های مالی" که در مجموع 10/69 درصد کل واریانس را تبیین می­کنند، قرار دارند.