شناسایی پیامدهای عضویت در تعاونی‌های آب‌بران (مورد مطالعه: دشت لیشتر در شهرستان گچساران)

Abstract

تشکل‌های آب‌بران راهبرد اصلی مدیریت منابع آب شناخته می‌شود و کشورهای مختلف به انتقال مدیریت آبیاری به این تشکل‌ها توجه کرده‌اند. هدف این مطالعه شناسایی و تحلیل پیامدهای عضویت در تعاونی‌های آب‌بران در شبکه‌های آبیاری لیشتر و خیرآباد شهرستان گچساران بود. تحقیق حاضر از نوع توصیفی است که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعة آماری تحقیق حاضر را کشاورزان بهره‌بردار از شبکه‌های آبیاری و زهکشی لیشتر و خیرآباد شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد تشکیل می‌دهند (572= N). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 219 نفر برآورد شد. نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن به تأیید استادان گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و گروه مدیریت توسعة روستایی دانشگاه یاسوج رسید. پایایی پرسشنامه در مرحلة پیش‌آزمون و محاسبة آلفای کرونباخ 86/0 به‌دست آمد. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS 19 تحلیل شدند. با توجه به نتایج تحلیل عاملی، افزایش اطلاعات و ارتباطات کشاورزان، کاهش هزینه‌های کشاورزان، افزایش تولید محصول و مدیریت بهینة منابع آب، تقویت سرمایة اجتماعی و کاهش هزینه‌های دولت، پیامدهای مثبت و ایجاد تضاد بین کشاورزان پیامد منفی تشکیل این تعاونی‌هاست. با توجه به یافته‌های تحقیق، پیشنهاد‌هایی برای تسهیل توسعه و تشکیل تعاونی‌های آب‌بران ارائه می‌شود.