مترو و زندگی روزمره (مطالعه موردی شهر تهران)

Abstract

هدف اصلی حمل‌ونقل ایجاد امکان جابه‌جایی و دسترسی برای انسان‌ها و کالاهای ساخته‌شده توسط آنها و همچنین کالاهای مورد نیاز آنها است؛ حمل‌ونقل در جوامع امروزی بیش از اینکه یک مسئله فنی و مهندسی باشد، یک مسئله اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی محسوب می‌شود. مطالعه حاضر به بررسی زندگی روزمره شهروندان تهرانی در مترو به عنوان یک فضای اجتماعی می‌پردازد. روش تحقیق شامل روش اسنادی و روش‌شناسی مردم‌نگارانه و تأکید نظری بر رویکرد زندگی روزمره و تغییرات مترو در زندگی روزمره افراد استفاده‌کننده است. واقعیت احداث و ورود مترو به درون یک شهر، چیزی بیش از یک وسیله صرف حمل‌ونقل است که می­تواند مزایای زیست- محیطی، اقتصادی و روانی زیادی در‌بر‌داشته باشد، مترو علاوه بر همه اینها تغییرات اجتماعی بنیادینی در رفتار، کردار و شیوه­های انجام کارهای روزمره ما دارد و به شکل بنیادی­تری، حتی فضای هندسی شهری و مفاهیمی مانند نزدیک و دور را هم تحت تأثیر قرار می­دهد، ارزش مکان­ها و قیمت املاک را به شدت تحت تأثیر قرار می­دهد و حرکت جمعیت­های انسانی در درون شهرها را به شدت متأثر می‌سازد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مترو علاوه بر ابعاد روانی، زیست‌محیطی و اقتصادی، دارای بعد اجتماعی و فرهنگی است که در تجربه زیست افراد در زندگی روزمره در کلان‌شهر تهران نمایان می‌شود. بر این اساس، مترو سبب تغییراتی در زندگی روزمره افراد شده است از آن جمله می‌توان بر کوچک شدن تهران، انتقال تهران به زیرزمین- شکل‌گیری فضایی برای روابط اجتماعی- و کسب درآمد برای عده‌ای و همچنین وجود آسیب‌های اجتماعی متعدد اشاره کرد.