اوقات فراغت شهر تهران: همگرایی و واگرایی در فرایند پرسه‌زنی مطالعه موردی شهرک قدس (غرب)

Abstract

در جوامع امروز اوقات فراغت به ‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم سبک زندگی و بستری برای تعامل و جامعه‌پذیری کنشگران اجتماعی مورد توجه است. در این چشم‌انداز به فضاهای اجتماعی به‌ عنوان نمادهایی برای سرزنده بودن و مکان‌هایی برای هم‌جواری‌های لذت‌بخش شهروندان نگریسته می‌شود. پژوهش این مسئله را بر مبنای راه رفتن فراغتی در فضاهای عمومی شهر از منظر بدنمندی مورد بررسی قرار می‌دهد تا فهمی از چگونگی و سازوکارهای روابط فرهنگی و اجتماعی یک فعالیت فراغتی مشارکتی به دست آورد. با چه سازوکارهایی در روابط فرهنگی و اجتماعی میان بدن‌های فردی و اجتماعی، کنشگران به همگرایی و واگرایی در راه رفتن فراغتی خود سوق می‌یابند؟ موقعیت‌های مقطعی و اجتماعی این همگرایی‌ها و واگرایی‌های در حرکت به چه صورت است؟ آیا فضاهای عمومی امروز شهر تهران بستر مناسبی برای راه رفتن فراغتی شهروندان خود فراهم می‌کنند؟ میدان مطالعه ‌این پژوهش محله شهرک غرب است. با توجه به مفهوم بدن‌مندی، فراغت و موقعیت‌مندی و با بررسی چگونگی ضرب‌آهنگ‌های راه رفتن و اداهای بدن از خلال موقعیت‌ها و میان‌کنش‌های افراد در دو سطح بدن فردی و بدن اجتماعی ملاحظه می‌شود که میان‌‌کنش‌های بدن‌مند افراد در فضاهای شهری در موقعیت‌های اجتماعی به سمت واگرایی در حرکت جهت‌گیری دارند و خصلت ارتباطی ضرب‌آهنگ‌های راه رفتن تحت تأثیر مخاطرات محیط به سمت اغتشاش و گسست میل می‌کند. این امر یک شرایط آسیب‌شناختی ایجاد کرده است که مؤلفه‌های فراغتی کنش پرسه‌زنی و تجربه سرخوش بودن بدن فرد در حرکت تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند.