تحلیل انسان‌شناختی کارآفرینی و توسعه روستایی در عصر جهانی شدن: مطالعه موردی استان همدان

Abstract

پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و با هدف بررسی و تحلیل کارآفرینی روستایی در عصر جهانی شدن انجام شده است. جمع‌آوری داده‌ها با انجام مصاحبه‌های عمیق بوده است. برای این منظور 20 نفر از کارآفرینان، متولیان و کارشناسان بخش کشاورزی در استان همدان با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع نظری و با حداکثر تنوع و نوسان انتخاب شدند. روش پژوهش بر اساس تحلیل محتوای متون مصاحبه و با استفاده از راهبرد کدگذاری نظری سه مرحله‌ای (آزاد، محوری و گزینشی) انجام شده است. اعتبارپذیری پژوهش از طریق بررسی زوایای گوناگون و قابلیت اطمینان آن از طریق فراهم آوردن مسیرنمای حسابرسی تأمین شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که افراد مورد مصاحبه، کارآفرینی و جهانی شدن را به ‌طور کل در حیطه اقتصاد و بر اساس مؤلفه‌هایی همچون، رقابت، سود، بهره‌وری، خصوصی‌سازی و فناوری تعریف و تحلیل می‌‌کنند. گفتمان کارآفرینی روستایی ایران به نوعی از سرمایه‌داری روستایی دامن زده است که ارتباط چندانی با بستر، فرهنگ و اجتماع روستایی نداشته و به انواعی همچون کارآفرینی مبتنی بر اقتصاد، کارآفرینی فناورانه و کارآفرینی علمی کاربردی تقسیم می‌شود. پژوهش با پیشنهاد مفهوم «کارآفرینی روستایی انسان‌شناختی» بر اساس نظریه انسان‌شناختی «تثبیت توسعه» از جامعه‌شناس و انسان‌شناس کلمبیایی آرتورو اسکوبار، در برابر کارآفرینی اقتصادی و نیز مفهوم‌پردازی این گونه از کارآفرینی به پایان می‌رسد.