ردیابی نشانه‌های انتخاب مثبت در نژاد‌های گوسفند ایرانی افشاری و مغانی با استفاده از اطلاعات ژنگانی

Abstract

شناسایی مناطق ژنگانی (ژنومی) تحت انتخاب مثبت از بحث‌های مهم در حوزۀ ژنتیک جمعیت است. هدف این تحقیق، شناسایی مناطقی از ژنگان گوسفندان افشاری و مغانی است که تحت ­تأثیر انتخاب طبیعی یا مصنوعی قرار گرفته­اند. برای این منظور 75 رأس گوسفند از دو نژاد افشاری (41 رأس) و مغانی (34 رأس)، با استفاده از آرایه­های ژنگانیIllumina Ovine SNP50K BeadChip تعیین نژادگان (ژنوتیپ) شدند. برای ردیابی نشانه­های انتخاب مثبت، از آزمون نااریب F_ST(تتا) در بستۀ نرم­افزاری Lokern در محیط R استفاده شد. نتایج این تحقیق منجر به شناسایی 16منطقۀ ژنگانی روی کروموزوم­های 2، 3، 4، 8، 9، 13، 15، 22 و 26 شد که هدف انتخاب­های مثبت در این نژادها قرارگرفته بودند. بیشتر این ژن­ها در مسیر­های انتقال سیگنال­ در طیف گسترده­ای از فرآیند­های سلولی و بیوشیمیایی نقش داشتند. به‌ویژه، نشانه­های انتخاب پوشانندۀ چندین ژن که به‌طور مستقیم یا غیر­مستقیم بر فرآیند­های تجمع رنگدانه­ در پوست (EDN3، BNC2)، ریخت‌شناختی (مورفولوژی) اسکلت یا ساختار و اندازۀ بدن (BMP2، EXT2،ALX4)، تنظیم سوخت‌وساز (PPP1R3D) و پاسخ ایمنی (IL2RB) مرتبط بودند، شناسایی شدند. مکان­های ژنی شناسایی­شده نشان می­دهد که انتخاب­های انجام شده در فرآیند و روند تکامل و سازگار شدن با محیط و شرایط جغرافیایی متفاوت، منجر به تفرق جمعیتی نژادهای افشاری و مغانی شده است. بنابراین، نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق می­تواند نقش مهمی در ردیابی مناطق ژنگانی مرتبط با صفات پدیدگانی (فنوتیپی) متمایزکنندۀ این دو نژاد بومی داشته باشد.