برآورد وراثت‌پذیری‌های اتوزومی و وابسته به جنس صفات مرتبط با رشد در بزهای نژاد مرخز

Abstract

جداسازی اثرگذاری افزایشی اتوزومی و وابسته به جنس اهمیت زیادی در برنامه­های اصلاح نژادی دارد. در این پژوهش به‌منظور تعیین اثرگذاری افزایشی وابسته به جنس بر صفات مرتبط با رشد، از 17732 رکورد وزن تولد تا وزن یک‌سالگی بزهای نژاد مرخز در مرکز اصلاح نژاد بز مرخز سنندج استفاده شد. در مدل­های مورد استفاده برای برآورد اجزای واریانس، اثرگذاری‌هایی شامل سال و فصل تولد، جنس، نوع تولد، سن مادر و سن وزن‌کشی اثر ثابت، و اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم اتوزومی، ژنتیکی افزایشی مستقیم وابسته به جنس، ژنتیکی افزایشی مادری و محیط دائمی مادری به‌عنوان اثر تصادفی در نظر گرفته شدند. اجزای واریانس با الگوریتم میانگین اطلاعات بیشترین درستنمایی محدودشده، با نرم‌افزار Wombat برآورد شدند. وراثت‌پذیری­های مستقیم اتوزومی برآوردشده برای صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری، افزایش وزن روزانه پیش از شیرگیری، وزن­های 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک‌سالگی، به ­ترتیب برابر 04/0±19/0، 03/0±13/0، 03/0±13/0، 03/0±12/0، 04/0±20/0 و 04/0±21/0، وراثت‌پذیری­های مستقیم وابسته به جنس برآوردشده، به ترتیب برابر 02/0±03/0، 03/0±03/0، 03/0±02/0، 03/0±04/0، 03/0±07/0 و 03/0±07/0، وراثت‌پذیری­های مادری برآوردشده، به­ ترتیب برابر 03/0±06/0، 03/0±05/0، 03/0±05/0، 03/0±05/0، 03/0±04/0 و 03/0±03/0 و ضریب‌های اثرگذاری محیطی مادری به ترتیب برابر 02/0±09/0، 02/0±05/0، 02/0±04/0، 02/0±05/0، 02/0±04/0 و 03/0±05/0 بودند. نتایج نشان دادند که ژن‌های وابسته به جنس، به‌احتمال اثرگذاری افزایشی ناچیز و نزدیک به صفر بر وزن­های بدن در سن‌های آغازین و اثرگذاری قابل توجه‌تری بر وزن­های بدن در سن‌های بالاتر دارند.