اثربخشی بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر امید به زندگی در معتادان متجاهر زن تحت درمان در مراکز اقامتی اجباری شهرستان زاهدان

Abstract

اهداف: اعتیاد عامل ناامیدی، عدم برگشت به زندگی و یک معضل اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی در زنان مصرف‌کننده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر امید به زندگی در معتادان متجاهر زن در شهرستان زاهدان بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل در مراکز اقامتی اجباری ترک شهرستان زاهدان در تابستان ۱۳۹۷ انجام شد. از بین این افراد، ۳۰ زن معتاد متجاهر که شرایط ورود به مطالعه را داشتند به روش غیرتصادفی در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵‌نفره کنترل و آزمایش قرار گرفتند. تمامی شرکت‌کنندگان در مرحله پیش‌آزمون، پرسش‌نامه امید به زندگی اشنایدر را تکمیل کردند. برای گروه آزمایش جلسات آموزش به مدت ۶ جلسه ۶۰دقیقه‌ای برگزار شد و به شیوه گروهی به مدت یک ماه تحت آموزش بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. در این مطالعه به منظور بررسی اثربخشی درمان از تحلیل کواریانس یک‌راهه تحت قالب نرم‌افزار SPSS ۲۴ استفاده شد. یافته‌ها: میانگین سنی ۱۵ شرکت‌کننده گروه آزمایش و کنترل به ترتیب ۳/۸±۳/۳۳ و ۳/۹±۰/۳۴ سال بود. میانگین نمرات امید به زندگی گروه آزمایش، در پس‌آزمون (۷.۲۶±۳۶.۶۷) نسبت به پیش‌آزمون (۸.۶۰±۳۰.۲۰) افزایش معناداری یافته بود. این در حالی بود که در پیش‌آزمون (۹.۰۵±۳۰.۵۳) و پس‌آزمون (۷.۱۷±۳۱.۳۳) گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین میانگین امید به زندگی در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (۷۱۶/۱۳=F؛ ۰۰۱/۰>p). با حذف تأثیر نمرات پیش‌آزمون بین میانگین تعدیل‌شده امید به زندگی بر حسب گروه، در مرحله پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود داشت. میانگین‌ها پس از حذف اثر پیش‌آزمون در پس‌آزمون افزایش یافت و میانگین‌های تعدیل‌شده امید به زندگی برای گروه آزمایش و کنترل به ترتیب ۷۷/۳۳ و ۲۲/۳۱ شد که نشان‌دهنده اثر آموزش بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر امید به زندگی برای پیش‌آزمون بر حسب میانگین‌های تعدیل‌شده بود. نتیجه‌گیری: آموزش بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر امید به زندگی در معتادان متجاهر زن می‌تواند تأثیر مثبت داشته باشد.