ارزش تاکسونومیک صفات مورفولوژیکی فندقه و برگ در جنس‌های Hymenocrater، Nepeta بخش Psilonepeta و Lophanthus

Abstract

گونه‌های جنس <em>Hymenocrater</em> در ایران همراه با گونه‌های جنس <em>Nepeta</em> بخش <em>Psilonepeta</em> و سه گونه از جنس <em>Lophanthus</em> از نظر صفات ماکرو- و میکرومورفولوژیکی فندقه و برگ مورد مطالعه قرار گرفتند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی از آراستار سطح فندقه حالت‌های گوناگونی از دو تیپ صاف و دارای تزئینات را نشان داده است. صاف‌ترین سطح فندقه با بافت سلولی مشبک در گونه <br /> <em>H</em>. <em>incanus</em> دیده می‌شود و در بین فندقه های دارای تزئینات انواع مختلفی مانند تزئینات برجسته در <em>H</em>. <em>bituminosus</em> و <em>H. calycinus</em> و تزئینات با مرکز فرو رفته در <em>H. sessilifolius</em> و <em>N. sessilifolia</em> وجود دارد. اگر چه در اکثر موارد آراستارفندقه صفت ثابتی در سطح گونه است اما در گونه‌های <em>H. yazdianus</em> و <em>H. elegan</em>s این صفت تنوع کوچکی نشان می‌دهد. بر اساس تصاویر میکروسکوپ الکترونی ومیکروسکوپ نوری در سطح برگ این گونه‌ها غده‌های یک یا چند سلولی بدون پایه یا پایه کوتاه، غده‌هایی با پایه یک یا چند سلولی بلند و کرک‌های غیر غده‌ای (11)8-2(1) سلولی وجود دارد. به منظور تعیین خویشاوندی گونه‌های این سه جنس، داده‌های به‌ دست‌ آمده با روش خوشه‌ای و رسته‌بندی مورد آنالیز قرار گرفتند. بر اساس فنوگرام به دست آمده گونه ها در سه خوشه اصلی جای می گیرند که دراکثر گونه های خوشه اول فندقه دارای تزئینات است و بیشتر گونه هایی که در دو خوشه دیگر قرارگرفته اند فندقه هایی با سطح صاف دارند. وجود اشکال خاصی از کرک ها نیز درگونه های هر یک از خوشه ها قابل توجه می باشد. حضورنزدیک گونه‌های جنس <em>Hymenocrater</em> با گونه‌های دو جنس دیگردر این فنوگرام قرابت این سه جنس را تایید می‌کند. طبق این نتایج ترکیب صفات فندقه و برگ در تفکیک جنس های فوق از یکیدیگر قابل استفاده نمی باشد ولی این فرضیه را تقویت می کند که مرزهای تاکزونومیکی جنسهای زیرطایفهNepetinae می بایستی تعریف مجدد بشوند.