بهینه‌سازی عملکرد دستگاه قرص‌ساز غیرپیوسته برای تولید قرص گوجه‌فرنگی به روش سطح پاسخ

Abstract

در این پژوهش اثر متغیرهای مؤثر محتوای رطوبتی، اندازه ذرات، نوع ماده چسبان و شکل قرص بر خواص کیفی (اختلاف شاخص‌های رنگی∆L*،∆a* و ∆b*) ، فیزیکی (چگالی واحد و چروکیدگی) و مکانیکی (نیروی نفوذ) قرص فشرده تولید شده از پودر گوجه‌فرنگی مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیرهای مستقل شامل سه سطح اندازه ذرات پودر گوجه‌فرنگی (ذرات کوچک‌تر از mm 3/0، ذرات بین3/0 تا mm 75/0 و ذرات بزرگتر از mm 75/0)، سه سطح محتوای رطوبتی (18، 36 و d.b.54%)، سه شکل قرص فشرده (کروی، استوانه‌ای و مکعبی) و سه نوع ماده چسبان (شربت فروکتوز 55 درصد، آب و شکر) بودند. برای بهینه‌سازی از روش سطح پاسخ و طرح دی- اپتیمال استفاده شد. نتایج نشان داد که نقطه بهینه برای قرص­های فشرده شده متشکل از پودر گوجه‌فرنگی با محتوای رطوبتی % d.b. 4/33، اندازه ذرات mm 3/0، نوع ماده چسبان فروکتوز و شکل قرص استوانه‌ای که در آون در دمای °C60 خشک‌شده بودند به دست آمد. تحت این شرایط، شاخص مطلوبیت 826/0 محاسبه شد و مقدار بهینه متغیر­های مستقل∆L*، ∆a*و ∆b*، نیروی نفوذ، چگالی واحد و چروکیدگی به ترتیب برابر با 89/35، 6/51، 23/23، N 2/267 ، kg/m³ 2299 و 12/2 درصد به دست آمدند.