جهانبینی، فرهنگ و حقوق محیط زیست

Abstract

موضوع حقوق محیط زیست و حفاظت از آن ظاهراً موضوعی جدی است که پس از مواجهه انسان دوران صنعت با بروز مشکلات ناشی از استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخلیه انواع آلودگی ها در محیط زیست، مورد توجه متفکران و قانونگذاران و دولت ها قرار گرفته است. متعاقب توجه جهان صنعتی غرب به این موضوعات، ممالک جهان سوم نیز به تدریج به قافله طرفداران حفاظت پیوسته اند. از آنجایی که وضعیت حاضر چیزی جز تجلی عینی اصول حاکم بر جهان بینی مغرب زمین، غفلت از مبانی معنوی علوم مهندسی، بی اعتنایی به اخلاق مهندسی، استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخریب محیط زیست طبیعی نیست، توجه به وضعیت حاضر و شناخت آن و همچنین، توجه به مبانی فرهنگ ایرانی در مورد محیط زیست (که می تواند و باید مور توجه جملگی متخصصان و مهندسان که به هر حال با مواد طبیعی سرو کار دارند و حاصل فعالیت آنها تغییر در محیط زیست است) یکی از مهمترین گامهاست. در واقع، سخن در این است که بدون توجه به جهان بینی و فرهنگ و نحوه نگرش انسان به عالم هستی امکان تبیین، تدوین، ارزیابی و نقد حقوق حفاظت از محیط زیست ممکن نیست. مقاله حاضر که به منظور وضوح مباحث مربوط نگاشته شده است، تجزیه و تحلیل خود را با عناوین زیر مطرح کرده است: مقدمه و کلیات، مقام طبیعت در جهان بینی اسلامی و فرهنگ ایرانی، تفاوت های نگرش به طبیعت، اجمالی از وضعیت امروز و نتیجه گیری و پیشنهادها.